Blog staropolski. Różności historyczne, facecje i refleksyje, spominki i przypowieści oraz czasem i komentarze rzeczywistości dzisiejszej...
19 sierpnia, 2012
Święto pułkowe dziś podwójne...:)
Primo: 19-go Pułku Ułanów Wołyńskich im. generała Karola Edmunda Różyckiego w rocznicę bitwy pod Skrzeszowem i Frankopolem w 1920 roku. Jeden z najstarszych pułków Dwudziestolecia (nie tradycyami, lecz bytem prawdziwem*)...wywodził się bowiem ze słynnej konnej partyzantki Feliksa Jaworskiego (porucznika, potem rotmistrza, nareszcie majora) powstałej w 1917 roku ku obronie ludności polskiej w bezhołowiu totalnem, jakie na Ukrainie zapanowało po cara obaleniu. Partyzanci Jaworskiego walczyli zatem na Wołyniu samodzielnie (nieraz bardzo krwawo i sine misericordiam**, stąd i różne o nich słuchy chodziły ) i z bolszewikami, i z Ukraińcami Skoropadskiego, bywało że i Petlury, czy wreszcie z bandami pospolitemi aż do czasu wcielenia onych do III Korpusu Polskiego w Rosji w lutym 1918 roku. Zofia Kossak-Szczucka, przeżywszy ten czas na Wołyniu, późniejszej swej "Pożogi" temuż czasowi i mieśćcu poświęciła, wiele dobrego przy tem o "Jaworczykach" pisząc, czemu i nie dziwno, skoroć i Imć Szczucki tam służył:)). Z inszych person losów osobliwie z tem pułkiem splecionych bym spomniał porucznika Siłę-Nowickiego, któregom ongi tu już i był spominał, co go później do formowania słynnych białostockich "Huzarów Śmierci" detaszowano. Takoż i przyszłego bohatera przestworzy, awiatora nieustraszonego, Bolesława Orlińskiego, co kilka miesięcy u "Jaworczyków" za ułana służył... nareście i inszego ułana zasług niemałych, Władysława Mieczysława Jaruzelskiego, nic temu przecie nie winnego, że mu w lat kilkadziesiąt później syna między przedawczyków moskiewskich i autorów stanu wojennego policzą...
Z bojów "Jaworczyków" bym arcyciekawego starcia chciał spomnieć, jako z wiesną 1920 roku, pospołu z 9 Dywizją Piechoty, Pińska zdobywali, między inszemi i z.... kanonierkami rzecznemi wojując... jakiej tam nawet i zdobywszy. Godzi się i o boju słynnem pod Frankopolem (od którego święto dzisiejsze), co się poniekąd i do "cudu nad Wisłą" winien liczyć. Tam bowiem bolszewicy na wyprzódki ku mostowi na Bugu gnali, by na wschód zbiec, przecie naszym o toż szło, by przed niemi mostu objąć i nie dopuścić, by się bolszewickie wojsko, rozprzężone i na poły porażone, wraz nie zebrało w karby. Tamże "Jaworczycy" w jakie ośm setek szabel przeciw trzem dywizjom stając, niemal tysiąca jeńców wzięli, sztandarów kilku, dział, a co najpryncypalniejsze: onegoż mostu arcyważnego!
Nagrodą dla pułku było zachowanie go w armijej powojennej. Stacyonował w Ostrogu nad Horyniem). Do końca żywota swego w pułku dożywał koń Jaworskiego Mars, hołubiony przez wachmistrza Migdała. W temże pułku najpierwszym obyczaju wprowadzono nowego oficyjera witać, każąc onemu liczbę kielichów równą cyfrze pułku, na szabli podawanych, spełniać..:)
Wrześniem pułk wojował pod Mokrą, Żerominem, Wolą Cyrusową, Mińskiem Mazowieckiem i Rejowcem. Rozbity pod Suchowolą, częścią się złączyć zdołał z niedobitkami z Nowogrodzkiej Brygady Kawalerii i z niemi pospołu przed Sowietami składać broń. W AK pułku odtworzono w najsłynniejszej akowskiej dywizji: 27 Wołyńskiej...
"Dziewiętnasty to hołota,
Ma otoki jak piechota."
"Obmacują Sońki, Nastki,
To ułani z dziewiętnastki."
"Kto obronił chłopów, panów,
Dziewiętnasty pułk ułanów "
"Dziewiętnasty to hołota,
Bo na konie siada z płota."
"Lampas z gaci, płaszcz z gałganów,
Dziewiętnasty pułk ułanów."
Secundo: zbratanego z Wołyniakami 22 Pułku Ułanów Podkarpackich im. księcia Jeremiego Wiśniowieckiego (z tem, że onym później święta na 22 czerwca przeniesiono), powstałego z 209 i 212 Ochotniczych Pułków Ułanów, takoż w rocznicę boju tegoż samego pod Skrzeszowem, bo przecie kadra tegoż pułku się takoż częścią z "Jaworczyków" wiedła... Pułk pól naftowych pod Sanokiem czas jaki strzegł, temuż i żurawiejka:
"Śmierdzą naftą, robią długi,
To jest pułk dwudziesty drugi"
Tamże tradycya, o której żem już i pisał, że nowoprzybyłemu do sygnałówki butli wina lano, za czem ów musiał wypić i na dowód tegoż zatrąbić:))
Wrześniem wojował wpodle Zgierza i Strykowa, gdzie rozbitemu częścią na Modlin przyszło iść, częścią na południe, do Sanu, gdzie pod Biłgorajem kapitulować przyszło. na Węgry ledwie jednemu plutonowi pofortunniło się dotrzeć...
__________________
* tradycyje zresztą też nie sroce spod ogona, bo 19 Pułk Ułanów z Napoleonem na Moskwę maszerował, w Powstaniu Listopadowem wojował Pułk Jazdy Wołyńskiej, a jenerał Różycki też nie byle kto, jeno wódz powstańczy na Wołyniu.
** bez miłosierdzia
No ale przyśpiewka "do słuchu". Nikt się nie obrażał?!
OdpowiedzUsuńnotaria
Taka żurawiejek natura, że upust dawały duchowi niesfornemu i frywolnościom wszelkim:) Szarże wyższe za młodu śpiewały same, to i obrażać się nie miały o co, a rozum ułański dyktował, by ich dajmyż na to w paradzie uroczystej, z notabli cywilnych udziałem, raczej się wystrzegać...:)
UsuńKłaniam nisko:)
Te przyśpiewki ułańskie są bardzo zabawne i zapewne niosą w sobie ziarenko prawdy...Nie darmo się mówi o ułańskiej fantazji:)))Wznoszę toast za 19 i 22 Pułk Ułanów!!!
OdpowiedzUsuńImieniem ułanów spominanych: Bóg Zapłać i wzajem:)
UsuńKłaniam nisko:)