O nikłości sylwestrowych tradycyj w Polszcze...

Podług powszechnego pojmowania tej rzeczy antecessores naszy siła mięli wielkich a pradawnych obyczajów, by roku nowego nadejście uczcić należycie... Tem zaś czasem lud prosty wiekami całemi nie znał, co jest sylwestrowa zabawa i ta jest rzecz w Polszcze tak świeżego chowu, że w skali historycznej, gdzie stulecie jest chwilą, nawet i rozpatrywania niegodną... Ot, skakały sobie Rzymiany z radości w dzień pierwszy tysięcznego roku, że się świat jeszcze nie skończył, jako powszechnie wierzono, osobliwie, że w 999 roku nowy papież imienia przybrał Sylwestra II, a przecie wszytcy znali proroctwa Sybilli, podług których miał smok straszny, Lewiatan, totus mundi spopielić akuratnie z nastaniem tysięcznego roku... Wszytcy też znali opowieści o tem, jako to onego potworu okiełznał i zamknął w watykańskich lochach papież Sylwester w IV po Chrystusie wieku, aliści jako nowy tegoż samego przybrał miana, rozumiano pospolicie, że to już jest papież ostatni... Ano i jako się nie sprawdziło, to z tejże radości dalejże ucztować i pląsać, zasię papa dla nastrojów tych uwiętszenia jeszczeć i arcyszczególnego ogłosił błogosławieństwa, którego po nim już i wszyscy następni papieże powtarzali i pewnie powtarzać będą owe urbi et orbi po kres swój, który znów niekoniecznie być musi z kresem świata powiązanym...
   Nam, na wioszczynach odległych naszych, nawet i echa dalekie nie dotarły na ślad tej radości, a że lud prosty przez wieki pospolicie roku koniec rozumiał z przesileniem zimowem, na który kler cależ udatnie nowego w pobliżu święta Bożego Narodzenia wprowadziwszy, związał jedno z drugim i tak oto już to w tradycji ostało, gdzie dla włościan naszych dzień ostatni roku starego niczym nie był szczególnym i właściwie obrzędowość onego powtórzeniem było niejakiem obrzędów wigilijnych i świątecznych, z wróżeniem sobie przez ołów czy wosk lany o zamążpójściach, urodzajach i temu podobnych sprawach, z tą jedną różnicą, że wieczerza dnia tego być miała jak najwięcej sutą i tłustą, a i od napitków bogatą, bo rozumiano naiwnie, że tako będzie i przez rok cały... Przez wieki raczej obchodzono ciągu dni dwunastu całego, aż do Trzech Króli, zowąc ich Godami, co dziś się już jeno do Świąt Bożego Narodzenia skróciło, Dwunastnicą, Świętymi Dniami (czasem i Szczodrymi), luboż Koladką, co jeszcze gdzieniegdzie na wschodzie przetrwało, bo tam tak długo jeszcze na  pastorałki mówiono... Nawet dla kleru to długo była jeno oktawa Bożego Narodzenia, a nie jakiś tam Nowy Rok...
  I te dni właśnie, nieważne czy Szczodre, czy Święte, to był czas jasełek, kolędników, widowisk herodowych, a nie zabaw tanecznych z muzykantami... Te najpierwsze przyszły do wielkich miast, ale i tam jeszcze we wtórej połowie XIX wieku były rzadkością, osobliwie w Kongresówce, żałobę po insurgentach styczniowych i po Ojczyźnie w kajdanach noszącej jeszcze przez wiele, wiele lat... Dopieroż gdzie w ostatnich tegoż wieku dekadach zatryumfowały wieczory taneczne rozumiane jako rozpoczęcie karnawału, z wszelkiemi tegoż nieszczęścia atrybutami, których niezadługo Kazimierz Bartoszewicz w swoim "Słowniku prawdy i zdrowego rozsądku" podsumuje:
"Bale - przeziębienia, odciski na nogach, niezapłacone rachunki u krawców, schadzki miłosne, pożyczki u lichwiarzy, szampan krymski lub węgierski, wystawa golizny..."

    Wam, Mili Moi, z podziękowaniem za wierność, na którą tego roku z pewnością nie zasłużyłem, życzę byście tej nocy przepędzili na takiej zabawie, jaka każdej i każdemu się uda i na jaką go stać, byście się oderwać choć na chwilę od codzienności mogli, osobliwie zaś by nie myśleć o nadchodzącym, co do którego nie mam złudzeń, że za szczęście sobie poczytam za rok, jeśli rzec o niem mógł będę, że nie był wiele od poprzedniego gorszym... Ale nie bronię nikomu wierzyć, że będzie dobrym, a nawet i lepszym i, jeśli w błędzie, to pierwszym będę, który się uraduje z tego...

     Za zdrowie i pomyślność Waszą przepijając, kłaniam Wam Wszystkim Nisko :)
            Wachmistrz, Pan na Nalewkach, Nastojkach i Dwójniaczku, Dziedzic Miodu i Zarządca Węgrzyna"