O dniu rzekomo spokojnym...

   Z ust paru, ważnych zdałoby się ludzi, żem słyszał, jakiejże to dojrzałości dowodem, tudzież kultury stron obu, że dzień 11 listopada do historyjej był przeszedł jako niemal spokojny, radosny dzień, gdzie bezkrwawo Niemiaszków rozbrajano i sztandar polskości w górę dźwigano... Ano, jako zwykle "warszawce" się zdawa wejrzenia swego za jedyne i najmędrsze widzieć... rzeknijmy tedy dla porządku rzeczy, jakże ów dzień wyglądał we Lwowie, gdzie garść naszych od dni z górą dziesięciu z determinacyą niezwykłą bój o przyszłość grodu tego toczyła...
   Z wieczora jeszcze dnia poprzedniego, posilony kilkunastoma ludźmi oddziałek porucznika Olechowskiego,  natarł na siczowców wokół poczty głównej się kupiących i po parogodzinnem boju opanował pół parteru i piętra onejże. Że przytem schody całe miał pod władzą, tedy Ukraińcy na pierwszem i drugim piętrze komunikacyję ze swojemi na parterze jeno głosem mieli. Noc całą bój szedł o pocztę, gdzież nasi krok za krokiem siczowców spychali, za czym większość wolała z okien skakać na bruk Sykstuskiej ulicy, niźli się zdać na parol. W czas starcia kto tam, celowo, czy nieumyślnie ognia podłożył i w gmachu nie tylko od bitewnej gorączki gorąco było... Nad ranem parlamentarze armistycjum* wynegocjowane ( ale jeno w granicach ulic Kraszewskiego i Kopernika) ogłosili i straż się do gaszenia wzięła, co dla ogromu papierów wewnątrz poczty nader trudnem się widziało, aleć przecie do wieczora ognia zagaszono.
   Armistycjum jeno dla poczty gaszenia postanowione było, ale co jedni jako wszelkiego działania strzymanie widzieli, drudzy jeno jako czasowe ode walki odstąpienie. Przymówili się nasi Ukraińcom, że niepolitycznie, parol dawszy, czasu tego używać na zajmowanie cichcem inszych domostw, niźli się we władaniu pierwej miało, aleć siczowców to mało co obeszło, tedy nasi uznawszy to za złamanie ugody, z nowem animuszem natarli na wroga i k'wieczorowi obiedwie ulice całe nasze już były.
   Drugim dnia tego nader zapalnem rejonem był Zamarstynów, takoż i dla tej przyczyny, że batjary nasze tam wojujące mało karnem się wojskiem nocną porą stawały, po domostwach się dla uroku pierzyny własnej rozchodząc. Tejże prawdy oddać też im przyjdzie, że rankiem się znowu zebrawszy umieli w kilka pacierzy odbić teren nocą utracony. Tegoż dnia bojom o rzeźnię niemal końca nie było, a wieleż razy ona z rąk do rąk przechodziła, nikt spamiętać nie zdolił...
   Artyleryja siczowa, z Wysokiego Zamku strzelająca, zdołała podpalić Sanitätsdepot** na ulicy Bema, co zamięszanie spore w linijach naszych poczyniło i ukraiński atak zdołał frontu przełamać. Chłopcom naszym z trudem najwyższem, walcząc dzień cały, często i gęsto pierś w pierś, pod wieczór dopiero udałoż się terenu straconego odzyszczeć. Za ich plecami niemniej ciężka walka szła o ocalenie czego się da z materyjałów sanitarnych, co wszytcy przecie pojmowali, że jako spłonąć im pozwolą, rannych naszych nierównie więcej pomrze, pomocy nie otrzymawszy. Nie bacząc tedy ani na cięgiem strzelające działa z Wysokiego Zamku, ni na kulomioty ołowiem plujące z odległych o jakie dwieście metrów (!) koszar Ferdynanda, strażacy węży rozwijają i do gaszenia się biorą, często i własnemi w strzępy porwanemi koszulami przewiązując postrzelane węże! Komendant strażaków rychłoż padnie z bokiem przestrzelonym , za nim następnych kilkunastu, kilkoro śmierci swej w płomieniach szalejących znajdzie, nie mogąc na ostrzeliwaną ulicę wybiec, ale przed wieczorem ogień opanowano, Bóg jeden raczy wiedzieć iluż przyszłym rannym życie przy tem ratując!
   Zdawać by się mogło, że przy tak srogich terminach, ani myśleć o czem więcej... jednak, że zewsząd głosy docierały o nowych sił ukraińskich do Lwowa ściąganiu, co się nader smutnie skończyć mogło, jakoby one wszytkie o jednem czasie z kierunków trzech  naraz chociaby na dworzec natarły, obrona polska by się pewnie wraz i cała posypała... Dla tejże przyczyny, komenda nasza umyśliła cios ukraiński uprzedzić i pierwszemu na oddziały w lesie biłohorskim się kupiące natrzeć. Dla szczupłości sił naszych, by do natarcia sił jakich detaszować***, niemal całego szczuplutkiego frontu przyszło poruszyć i to cichcem, by się nieprzyjaciel nie zorientował. Gdzieniegdzie i k'temu przyszło, że po dwóch, trzech ostało jakiej kamienicy bronić; aleć wyzbieranych oddziałów zadosyć było, by jeszcze i przed północą na biłohorskie zgrupowanie natrzeć, rozbić je i na karkach ukraińskich goniąc nad ranem 12 listopada dojść i do Zimnej Wody...
___________________
    *  armistycjum - zawieszenie broni
 **   Sanitätsdepot - (niem) skład materiałów sanitarnych
***  detaszować - (z fr.) wydzielić, oddelegować