O zawracaniu kontramary...

Pacholęciem będąc żem pirwszy raz owej śpiewki posłyszał, jakoż dorośli napitkami uweseleni, śpiewali:

  "Wszystkie rybki śpią w jeziorze (stryj o głosie wyjątkowo tubalnem w tem mieśćcu zawodził jeszcze "ciulalla, ciulalla, la")

    Jedna rybka spać nie może...

    A ty, stary, nie kręć gitary  (ponowne wariacyje stryjowe wokół onegoż  "ciulalla")

    Nie zawracaj kontramary...itd..."

     O ileż gitary kręcenie nader szybko żem intuicyjnie rozszyfrował jako cosi między zawracaniem głowy, a "truciem d....", to z zawracaniem kontramary problem żem miał nielichy... Najprościej przyszło mi uznać, żem co źle pojął, co nader możebnem się zdawało dla bełkotliwości ogólnej, ale jakom to posłyszał razu wtórego i następnych, nieszczęśna kontramara spokojności mi już odtąd nie dawała. Za tą okazyją, indagując dorosłych, jeno już na trzeźwo, odkryłem rzecz dla człowieczka małego przerażającą, gorszą od Baby Jagi, i wampirów, i tabliczki mnożenia, a nawet od mlecznej zupy z kożuchami!!!... A taką mianowicie, że dorośli też wcale nie wiedzą wszytkiego!!!

   Zbywany leda jakiemi półsłówkami, że "tak się dawniej mówiło", szedłem przez życie co i rusz ową kontramarą walony między oczy, aż wreszcie miarka się przebrała i postanowiłżem sam wiedzy o tem poszukać. I cóż się pokazało?

  Ano to, że czasu dawnego (o dziewiętnastem stuleciu w Galicyi prawim) kontramarą, a ściślej kontramarką zwano coś na kształt biletu powrotnego w teatrach. Jako kto w czas antraktu za interesem pilnem luboż dla przechadzki zażycia potrzebował z teatru wyjść, by się za powrotem od onegoż nowego biletu opłacenia nie domagano, otrzymywał ową kontramarkę, za której okazaniem wpuścić go odźwiernemu oblig był absolutny.

   Że jednak teatra ówcześne cależ inszej funkcyjej zażywały, niźli dzisiejsze, boć nie o sztukę tam wystawianą szło (a jeślić już, to najmniej o nią), jeno o życie towarzyskie w antraktach ( a i nie tylko:) kwitnące, tedy w dobrem tonie byłoż na każdej się pokazać, osobliwie pannom:))... Dodać k'temu, że jedno przedstawienie często gęsto po dniach kilku z afisza schodziło, mieśćce następnemu czyniąc, nie jak dzisiejsze niektóre spektakle i po pięćset razy czasem wystawiane...

   Brać studencka, co nigdy nadmiarem gotowizny nie grzeszyła( a już na pewno nie na teatrum po dwa, trzy razy w tygodniu), nader rychło wykoncypowała jak najmniejszem ekspensem kilkorgu przynajmniej żakom owego raju bram uchylić... Kupiwszy składkowo biletu jednego, wchodził pirwszy, by się pokręcić, pannie swej lubej na oczy nawinąć, pogwarzyć jako się uda, zaczem zniknąć ukradkiem, oczywista nie przepominając najważniejszego: kontramarki zabrać. Na ową kontramarkę wchodził drugi i najpóźniej po akcie następnem, pola trzeciemu ustępował, tak że za szczęśnym spraw obrotem czasem i pięciu żaków spectaclum razem oglądnąwszy, luki we fabule sobie potem opowieściami wzajemnemi wypełniało... 

   Wezwanie o nie zawracaniu kontramary natomiast było nader częstym przejawem irytacyi najczystszej cerbera owemi kontramarkami zarządzającego, któremu na ten sam świstek się już bodaj który studencina cisnął:))... z nader grubsza na dzisiejsze szłoby przełożyć, żeby chłopięta pałki nie przeginały...:))