O kradzieżach noworocznych...

   Byłoż ci przez wieki przypisanym obyczajowi prawem czeladzi wszelkiej, by przed Wiliją czego ze sprzętów domowych ukradkiem nieznacznie skryć i swego czekać. Byłże temu przywilej wróżby niejakiej; obaczy gospodarz luboż gospodyni przyłapie? Będzie li rok przyszły dobrym dla parobka, co przetaka schował, luboż nowiuśkie chomąto w stajniej gdzie pod siankiem skrył? Ano, jako się wydało, widno na złą to wróżbę...:(( Jako się pofortunniło, wiadomem było, że się roku dobrego spodziewać wróżący winien... Byłże ci w tem jednak jeszczeć i inszy podtekst, z dniem świętego Szczepana związany. Owoż część pryncypalna ze służbą kontraktów czynionych na Wiliją wygasała i ze Świętym Szczepanem stronom obu do stołu siąść przychodziło, by się o kondycyjach dalszej służby na rok przyszły ugadywać. Pięknego opisania takiegoż targu Imci Reymontowi („Chłopi” t.I rozdz.5) dziękować, chocia autor tegoż na jarmark podług Świętej Korduli, czyli na 22 Oktobra datuje. Szło i w tych targach i o gotowiznę, i o przyodziewę nową... aleć najgłówniej o docenienie robotnika... inszymi słowy, na nowe przekładając; był ci to czas rozmów o podwyżce:)) Kuba u Boryny stargował całe trzy ruble i dwie koszule nowe...

  Służyło za kształt przywileju, że sprzęty pokradzione przed Wiliją, chocia na pierwszy dzień Świąt oddane przecie, byłyż jakoby w domostwie „niepotrzebnemi”, skoro ich braku nie dostrzeżono, tedy jakoby z parobkiem się zgodzić nie zeszło i odprawić go byłby mus, na śmiech by się ten gospodarz wystawił, coby onemu to chomąto brać ze sobą bronił... Mało co ważne dla rozważań naszych, cóż ów by z niem czynić miał. Najpewniej by go przedał na jarmarku najbliższem, a być i może za ćwierć ceny w najbliższej po drodze zagrodzie. Być i może sam gospodarz by go na powrót za jakiem zechciał wykupnem. Nie wiem, aliści wybornie sobie tego umiem wystawić, że ta świadomość u gospodarza czasem i może na decyzji o kontrakcie nowem zaważyć potrafiła, bo może by ów i czasem za samem jakiem leniwem parobkiem nie płakał, aliści wyzbyć się nowiu-sieńkiego chomąta?:))

   Długom dumał o tych pertraktacyjach zimową porą czynionych. Najpierwej mi się to krzywdą dla czeladzi widziało, że to wtedy, a nie inszego czasu się dogadywano. Przecie jakoby ku zgodzie nie przyszło, toż dziewce czy parobkowi było ruszać w świat, za chlebem nowem... A gdzież onego pośród mrozu i zamieci szukać? Czyli zatem i nie było w tem...jakobyśmy dziś rzekli może: osłabienia pozycji negocjacyjnej przeciwnika? Potem żem do tej myszli przyszedł, że nawet jako i tak było, to przecie czeladź nie durna i swego pilnując na pewno k'temu się miała, żeby ode żniw najmarniej gospodarz jeno dobrego mniemania o ichnich zasługach był, zatym znowuż i motywacyja silniejsza, a przecie ode gospodarza strony wejrzawszy tegoż baczyć trzeba, że dogadującemu się na Świętego Szczepana przyszłoż brać na się ekspens za wikt i opierunek gęby kolejnej na całą długą zimę i z przednówkiem nieznanym przecie... a wiadomo, że zimą roboty mniej, tedy może by i tyle czeladzi koniecznem nie było... zatem jako widać one obligi we dwie strony służyły:)

    Przecz żem jednak o tem spominał, jakom o kolędniczych z klechami animozyach pisał? Ano k'temu że cależ i nierzadko okrom kradzieży obyczajem (na oddanie) dopuszczanej... trafiały się i takie, gdzie kradnący ani myślał oddać, jeno cichcem gdzie ta kiedy na jarmarku spienieżyć, a kradł przy tej nadziei, że w rozgardiaszu ogólnem tegoż się łacniej skryje... A że sami kolędnicy najwięcej przecie rejwachu czynili, a i sami przecie z czeladnych po największej części, tedy i onym nie raz i nie dziesięć, jak nie samym się co do palców przylepiło, to chocia za ich bytnością jaki domowy był czasu nie zmitrężył i czego przódzi upatrzonego był świsnął, ochotnie to na karb kolędników zwalając... Temuż i wiadomym Ci teraz, Czytelniku Drogi, assumpt nowy, czemuż to kolędników nie zawszeć radzi witamy...:))