O po trzykroć niedoszłem spotkaniu Ichmościów kontradmirała Nelsona i jenerała Bonaparta...II

   Kończąc noty o tem pierwszej , postawiliśmy pytanie, na cóż Napoleon się ku tej Malcie był wybrał i przy niej przycumował... Każdy Czytelnik roztropny, a jaką taką historii, polityki i jeografii znajomość mający, zakrzyknie wraz z zadziwieniem, a i może nawet z jakiem zniecierpliwieniem, z jakiem nam czasem umęczliwe a głupiutkie pytania dzieciaczków od ziemi nieodrosłych znosić przychodzi : jak to po co? Przecie to baza znakomita dla floty i przedmiot marzeń dla mocarstwa każdego, co by chciało środkowej części Morza Śródziemnego kontrolować !
   Ano właśnie: baza dla floty... Wybornie powiedziane... Dodatkiem Historią prawdziwie zilustrowane, bo taż właśnie Malta, jako się już w brytyjskie ręce dostanie*, w tej właśnie roli spisywać się będzie wybornie przez niemal półtora stulecia, szczególnie zaś w II wojnie światowej. Rzecz by się i nawet więcej zdawała logiczną, jako że  Francyja jawnie ekspansję swą w basenie Morza Śródziemnego uwiększała, okupując od niejakiego czasu rodzinną Napoleona Korsykę (od 1769)  i Korfu (od 1797)... Tyle, że... Francyia nie dostawało nawet w części floty tak tęgiej, by móc marzyć o kontrolowaniu choć części tego morza, a jakież owa miała w starciu z Royal Navy szanse, niezadługo dowiedzie właśnie Nelson pod Abukirem i później pod Trafalgarem.
   Inszemi słowy posiąść Maltę jako bazę jeno dla floty byłoby czemś na podobieństwo jakobyśmy to my dziś na przykład w środku Manhattanu, kosztem niemałem, parceli wielgiej wykupili, jeszcze większym pobudowali tam centrum jakiego handlowego dla produktów polskich i by się potem okazało, że nijaką miarą nie możemy tam przewieźć niczego i na sprzedaż wystawić...
   Napoleon idiotą nie był, musiał sobie z tego zdawać sprawy. Po cóż zatem na tą Maltę nastawał? A nastawać musiał w myślach na grubo przedtem, nim się przyznać do tego komukolwiek był gotów. Lectorowie uważni pomną może, jakem w części pierwszej sekretarza Bonapartego, de Bourienne'a cytował, gdzie ów w najlepszej wierze zapisywał słów, z których wynikało, że dopiero uświadomiona niemożność na Anglię najazdu, kazała Napoleonowi Armii Anglii zmienić w Armię Wschodu. Cóż nam zatem począć z wiedzą, że dokładnie w tem samem czasie, gdy jenerał Bonaparte poczciwemu de Bourienne'owi oczy mydlił, udając w rozterce pogrążonego, niejaki Emil Poussielgue, nibyż zwykły urzędnik francuskiego ministerium skarbu, z missyją się sekretną ode Bonaparta właśnie poruczoną, na oną Maltę był wybrał ? I co więcej, Poussielgue musiał już wiedzieć, że Napoleon tej wyspy chce zająć, bo dla tejże właśnie sprawy przekupstwem skaptował dwóch członków kapituły zakonu Kawalerów Maltańskich, wyspą władających. W każdem razie kotwicząc swą flotę u maltańskich wybrzeży, był Napoleon przekonanym, że Kawalerowie wojować w wyspy obronie nie będą i z punktu kapitulować będą. Tem zaś czasem rozmowy na miejscu toczone pokazały, że Poussielgue może był i cokolwiek za bardzo w chęci sukcesu swej missyi uwiększenia, bo Kawalerowie, owszem skapitulować chcieli, ale po jakimś choćby pozorze szturmu czy oblężenia! Przyszło zatem z dział paru wypalić, parę batalionów na ląd wysadzić i tego szturmu pozorować, co Napoleona zirytowało niebywale, jako czasu zbędne marnotrawstwo. W dziennikach de Bourienne'a jest zapisek o tem, jako go do rzeczywistości jenerał Caffarelli przywracał:
   "Niezdobyta maltańska forteca jest tak osłonięta przed szturmami, że generał Caffarelli, dokładnie się przyjrzawszy fortyfikacjom, w mojej obecności powiedział głównodowodzącemu: "No cóż, mon general, mamy wielkie szczęście, że znalazł się w mieście ktoś, kto zechciał nam otworzyć bramy".
   O cóż zatem chodziło, jeśli nie o bazę dla floty? Ano, Mili Moi, nie twierdzę ja, jako insi, że jak nie wiadomo, o co chodzi, to zawsze chodzi o pieniądze **, ale w tej konkretnej sytuacji to właśnie powiedzenie pasuje tutaj, jak ulał... W rzeczy samej szło o pieniądze, a konkretnie o skarbiec zakonu, którego jeśli raportowi Bonapartego dla Dyrektoriatu pisanemu, dowierzać skonfiskowano na ponad milion franków w złocie. Jeśli raport ten jednak potraktować jako łgarstwo nad łgarstwami i zaufać ograbionym, to Napoleon z jenerałami swemi musiał zagarnąć w sumie tych milijonów ze siedem! Z czego sześcioma, które z raportu "wyparowały", najpewniej się Napoleon z resztą szajki rabusiów podzielił, ma się rozumieć, jeno temi znaczniejszemi, co mu może w jakich do Dyrektoriatu donosach, by zaszkodzić mogli... 
   W każdem bądź razie jako ogłoszono zajęcie Malty 13 czerwca, tak dopieroż 19-go armada podniosła kotwicę i pożeglowała ku Egiptowi, bo tyle aż czasu zajęło ładowanie zagrabionych łupów. No bo przecież nie wyokrętowanie ledwo czterotysięcznego granizonu, który Bonaparte pozostawiał na wyspie, bo na to by dzień, może dwa, nastarczyły z pewnością. 
  Tem zaś czasem Nelson rozpaczliwie wyprawy francuskiej po morzu wypatrujący, od kapitana zatrzymanego statku handlowego się wywiedział, że ten w rzeczy samej widział 4 czerwca Francuzów wpodle Sycylii, jako ku wschodowi płynących. Nie w ciemię bity Angielczyk wrychło pomiarkował, że najpewniej ku Egiptowi Francuzy płyną i czem rychlej na przecięcie onych kursu wyruszył... nieświadom, jak bardzo mu jeszcze przyjdzie w tem pościgu błądzić po drodze... Ale o tem, to już opowiemy w części następnej...
___________________________
* - Po miesiącach ledwo kilku mieszkańcom wyspy tak dojadło nowe francuskie władanie, że wzniecili powstania i z pomocą Angielczyków i przychylnego im króla Neapolu, Ferdynanda, Francuzów do kapitulacyi przymusili, zaś wyspa (a ściślej wyspy) pod protekcyję popadły brytyjską. Pokój w Amiens z 1802 roku stanowił, że Francuzy się wszelkich do Malty zrzekają roszczeń, zasię Angielczyki oddać jej mają na powrót Kawalerom Maltańskim, czego wiarołomny Albion nigdy nie dotrzymał...
** - bo czasami chodzi też o kobiety...:)



                                                  .