O sztuce przeżywania wieczorów tanecznych...II

 Ach, jakże się pyszniły czasy dawniejsze tańców rozlicznych mnogością i rozmaitością... Ano i nie dziwota, osobliwie gdy to rozrywka najpryncypalniejsza była, a przecie i nie jeno zabawie ordynaryjnej służąca. Wybornie to ujął autor nibyż anonimowy, przecie wiele zda się na Imci Żydowskiego wskazywać, sędziego w swojem czasie znanego, o którym pewnie mi tu jeszcze i z osobna pisać przyjdzie...
   Owoż pisał on w swem dziełku sub titulo"Gorzka Wolność młodzieńska albo Odpowiedź na Złote Jarzmo małżeńskie przez jedną damę dworską imieniem drugich wyrażona i na widok podana":)..." A mój miły bracie, wzdyć dosyć ma czasu i okazjej przypatrzeć się tym pannom. Na toć to biesiady, na to konwersacje, na to tańce różne, żebyście się im słusznie przypatrzyli. Na to świeczkowy; żeby jeśli który nie dojrzy, lepiej ją widział przy świecy. Na to mieniony, by z boku obaczył tym lepiej, jak chodzi. Na to goniony, żeby widział, jeśli nie kalika albo nie dychawiczna. Na to śpiewany kowal, żeby słyszał, jeśli nie niemota. Na to niemiec, żebyście jak w garce kołatali, czy dobra miedź i złość jeśli się w niej nie odezwie..." :))
   Ale nam pora z wieku siedemnastego iść w dziewiętnasty, gdzie prawdziwe królestwo karnawału, na polskich ziemiach zaś najpełniej w Galicyi, za wpływem zapewne bliskości Wiednia i walców tamecznych, których też i w karnawale tańczono najwięcej. Za niemi dopieroż wielce popularne, osobliwie śród młodzi, polki, które jak sama nazwa ukazuje... z Czech się wiodą:) Mielim zatem i polki zwykłe, polki warszawskie, polki-mazurki, polki-trotteuse czy nareście polkę tremblante, pospolicie zwaną "trzęsącą się febrą", którego to tańca matrony niektóre córkom swym wręcz wzbraniały tańcować. Ukłonem do tradycyi były ogniste mazury, znacznie rzadziej krakowiaki czy kujawiaki, których miano za nadto gminne, aleć już za takowego nie uchodził wielce lubiany drabant z tysiącznemi figurami w rodzaju "drabantowej", "anglezowej", "szuflady", "przeskakiwania chustki", "okręcania się przez ręce", "kotka i myszki" kończony często"piciem wina z trzewika" (ściślej z kieliszka w trzewik lubej wstawianego, a u większych galantów nawet i ze specjalnego jeno temu celowi służącego wyrobu szewskiego, będącego jeno trzewikopodobną miniaturową namiastką- Wachm.).
   Trudnoż mi się refleksyi bronić, że to signum temporis swoiste, że tych figur mnogość jeno naówczas możebna była, gdy sale taneczne spore, a taneczników w miarę... Jako się obyczaje karnawałowe zdemokratyzowały okrutnie i tancerzy przybyło, zaś miejsc do tańczenia ubyło... gdzie nadto miejca dziś czasem mało na jakie wymyślności, gdy tu jeno partnerki trza przy sobie pilnować, a nogami suwać jak najdrobniej, tak tedy owo upowszechnienie pozorne de facto te emocje z tańcem dawniejsze zabiło...
   Ad rem wracając: jak to w konflikcie jakiem między pokoleniami zwyczajnie, starsi co jeszcze usiłowali aranżować kadryla, a jeszczeć gorzej lansjera z jego figur mnogością wystawiali się na śmieszność, gdy jeno kilka par rzecz znających szło za porządkiem, zasię insi jeno na naśladowaniu polegając, nieuchronnie kończyli w galimatiasie okrutnem i gmatwaninie nie do opisania...
  Ach, jakże wiele tu od aranżera zależało... Nawiasem: pospolicie dziś rozumiany za balu przywódcę wodzirej tak się miał do aranżera prawdziwego, jak taksówkarz dzisiejszy do kierowcy rajdowego... O najwybitniejszych, do których w Krakowie jeszczeć i do ostatniej wojny się liczył profesor Akademii Górniczej, Żabicki, staczano prawdziwe boje. z podchodami, intrygami, a i podkupywaniami, z któremi by się może i równać mogły jeno dzisiejsze kluby o futbolistów wojujące...:)  Od aranżera przecie zależało najwiecej, czy o balu danem będzie się długo z rozrzewnieniem mówiło, czyli też przeciwnie, przepomnieć o niem by organizatorzy pragnęli by jak najprędzej...
    Bywało i tak, że bal jaki do legendy, niekoniecznie przez organizatorów pożądanej, przechodził jako ten, bodaj przez resursę kupiecką uszykowany, gdzie ktosi z zarządu przed balem się wielce niepochlebnie o akademikach był wysłowił, temuż dwóch z nich pomstę wziąć umyśliło srogą i na balu maskowem zjawili się, jeden za piec żelazny przebrany, wtóry za drzewko cukierkami obwieszone... Tegoż pierwszego mi podziwiać szczerze, bo nie dość, że ciężar wziął na się niemały, to i na stroju niedomagał, bo kto z zabawionych się do piecowych drzwiczek pokwapił odemknąć, ten się nader chyżo i naocznie przekonać mógł, że piec niczem swych... hmmm... powiedzmy: bogactw wnętrza:) nie osłonił, temuż pisków (aleć i jeszczeć więcej panien obaczyć ochotnych:) było co niemiara... Drzewko tem czasem większość swych łakoci, przez rozochoconych tańcowników oberwanych i skonsumowanych, już straciło, tedy się poczęło ku wyjściu kwapić, osobliwie, że amatorzy cukierków wrychle poczuli się nieswojo i zrazu pojedyńczo, wrychle tłumem całym runęli ku wyjściu jedynemu, miejsc szukać ustronnych... Nieszczęściem prawdziwym piecyk tak jakoś nieszczęśliwie w tem przejściu utknął, że ni w tę go stronę, ni w ową, na koniec więc nosiciel owego pieca ulotnił się z wnętrza, zostawując cierpiącym i organizatorom do rozwiązania ów problem, jak tąż barykadę sforsować...
  Zazwyczaj jednak akademicy byli w wielkiej u bale sposobiących estymie, bo przy niedoborze ustawicznem danserów, owi nader ochotnie ową lukę zapełniali... W domu, gdzie jaka panna na wydaniu ( a nie daj Boże, kilka!) była, mus było w karnawale najmniej kilka balów poczynić prywatnych i przy tem, by panny pietruszki nie siały, kwestyja frekwencyi danserów stawała się pryncypalną, a nieraz i punktem honoru ojca familii! Dodajmyż przy tem, że konkurencja przecie nie zasypiała gruszek w popiele, więc i w tej dziedzinie mielim czasem i wojen prawdziwych, żadnem fortelem i przemyślnością nie gardzących...:)) Kto "Dom otwarty" Bałuckiego pomni, ten wie wieleż takie bale potem migren pani domu, a i katzenjammerów pana domu kosztowały...:)
   Najwięcej skutecznem sposobem na studentów wiecznie głodnych było kolacyjej dawać sutej, co choć ekspens niemały, przecie wielce skuteczny:) Studenteria mając czasem i wybór jaki, wywiadywać się potrafiła sekretnie, czasem i u jakiej panny służącej, a przychylnej, cóż podane być gdzie może, by po takiem rozpoznaniu dopiero właściwych podejmować decyzyj... Bywało, że i tatarskiem obyczajem jaki podjazd szedł pozycje przeciwnika obadać i ów straceniec wylosowany, jakich z okna luboż balkonu znaków dopiero dawał sekretnie, by się koledzy raczej do konkurencyi kwapili, bo tu dziś cieniutko, oj cieniutko...:((
   Wiedząc o tem wybornie, strona przeciwna czasem się i do ostatecznej posuwała desperacyi, jako familija kupiecka pewna, co nie dość, że wieści rozpuściła "dyskretnie", co powszechnem było obyczajem, ale i na balkon na dni kilka przódzi wywiesiła sarnę, by ta kruszejąc, pyszniła się rozbudzając nadzieje niemałe... Ano i jak to było do przewidzenia, kawalerka dopisała, panny nie pietruszkowały, wieczór nad podziwienie udany... aż do kolacyi, na którą sznycle siekane podano, bo sarna tem czasem cichcem do "Hawełki" wróciła, skąd ją za kaucyją niemałą jeno pożyczono na dni parę... Naturaliter, że nikczemność tak sroga stosownej się doczekała riposty i dom ten przez lat bodaj kilka następnych bojkotowano regularnie...
   Inszy z paterfamiliasów, w ostatniej bodaj uwiadomiony chwili, że okrom własnych dwóch córek na wydaniu, jeszczeć mu tam i jaka siostrzenica przybędzie z kuzynkami dwiema, w najostateczniejszej desperacyi suplikował korepetytora jednej z córek, by ów kolegów jakich sympatycznych kilku instancyjonował w materyi wiadomej... Ów zaś, przyrzekłszy rzeczy dopilnować solennie, był jednak o sprawie całej przepomniał, a memoryi odzyskawszy nadto późno, bo na zebraniu  stoarzyszenia Bratniej Pomocy, na bodaj godzin dwie przed balu początkiem, takoż brzytwy się chwycił i w wolnych na koniec zebrania wnioskach ogłosił pro publico wszytkim Bratniaka członkom, że u państwa M. na Sławkowskiej ulicy wieczór dziś taneczny, panny niebrzydkie, trunki niepodłe, kolacyja na ciepło, a do tańców pianista najęty i skrzypek i komu jeszcze nie nadto późno planów odmieniać, to on imieniem gospodarskiem prosi, a by rzeczy nie ze szczętem puścić na żywioł, wymógł jeno, że chętni przed domem mają nań czekać, on zaś ich po jednemu wprowadzać będzie...
   O porze naznaczonej iście na Sławkowskiej dzwonek i imć korepetytor panu domu prezentuje "zacnego kolegę" X, zasię znika i nim X paltot zdjąć zdołał, gospodarz się z już witać miał z kolegą Y i kolegą Z. Zasię dwóch inszych jeszcze, potem trzeci... Pan domu promienieje, bo pannom pietruszka, a jemu ciosanie kołków nie grozi, jeno że wraz mu rzednie mina, bo następnych czterech w drzwiach się tłoczy... Pani Matka w pamięci kotlety rachuje i uśmiecha się uspokajająco, że jeszcze nastarczy, aliści w tejże minucie trzech nowych "kolegów" wkracza, a pan domu ponad ramieniem ostatniego dostrzega, że na schodach sznurek się do parteru samego ciągnie, a pan korepetytor wzdłuż niego krążąc nową mu grupę do prezentacyi szykuje...
  Co sprawiedliwie trzeba oddać gospodarzowi dzielnemu, że serce w niem jeno na chwilę upadło... W chwili drugiej stawił czoła dzielnie trudnościom, a jaki umyślny migiem do Pollera posłany wraz się sprawił z banią bigosu i kilkunastoma flaszami reńskiego...:) I dodać się godzi, że się zabawa udała jak żadna, a kandydatki do stanu małżeńskiego bodaj wszystkie w balu tegoż konsekwencyjach przed ołtarze jeszcze tegoż roku samego dobrnęły...:)