O tem jakeśmy własne okręty porywać musieli...

   O przedwojennej flocie naszej pisałem już tu po wielokroć, choć najwięcej w rozproszeniu niemałem, już to o prapoczątkach śródlądowej jej części, czyli przyszłej Flotylli Pińskiej, już to o inszych personach z marynarką związanych, ale i o pewnem hańbiącem epizodzie, którego osława miała dotknąć naszego najsłynniejszego podwodnego okrętu, czyli ORP"Orła". W nocie tamtej żem wspominał, żeśmy "Orła" u Holendrów budowali, a nawet żeśmy rozważali zasadności pogłosek o tem, że to tam miałaby Abwehra komandora Kłoczkowskiego dopaść w cyrkumstancyjach dwuznacznych, by nie rzec, że bez spodni, i przymusić onego do działań dla Niemców korzystnych. 
  Dziś się inszem przypadkiem niemieckiego podstępnego działania zajmiemy, jako i naszą retorsją, nim przecie do tego, dwóch słów powiedzieć się godzi, dla jakiej to przyczyny żeśmy dwóch naszych ostatnich przed wojną podwodnych okrętów, budowali u Holendrów. Ano po primo, bo oferta najkorzystniejszą była finansowo, po wtóre uprzednich trzech (ORP "Wilk", "Żbik" i "Ryś") zamawialiśmy u Francuza, co nibyż tradycji miał w budowaniu jednostek podwodnych wspaniałych, przecie dzieła ich, jakby niekoniecznie tegoż potwierdzały. Wprawdzie miały owe okręty wspaniałego systemu dozwalającego torpedy strzelać, bez zdradzieckich powietrza bąbli, co było ówcześnie nowością, przecie nie miały owe tak już ówcześnie podstawowego urządzenia, jak szumonamiernik, co poniekąd skazywało załogi na walkę cokolwiek w podobie do fechmistrza z zawiązanemi oczami walczącego. Cząstką tego rekompensowały niezwykłe możliwości szybkiego zanurzenia się, nawet w pięćdziesięciu sekundach się mieszczące*, aliści summa inszych niedoskonałości, w tem jak się zdaje, niejakiej delikatności onych okrętów i niemałej podatności na awarie i uszkodzenia, sprawiała, że podwodniakom naszym się może i jakie doskonalsze marzyły twory mistrzów szkutniczych.
   Styczniem 1936 roku podpisano ostatecznie z Holendrami umowy i owi poczęli swego czynić. Z "Orłem" bliźniaczym naszemu bohaterowi dzisiejszemu jeszcze jakoś poszło, aliści co się "Sępa" naszego tyczy, to onego mielim w zamiarze odbierać na przełomie 1938/39 i nawet już tam sierpniem 1938 roku pojechał komandor podporucznik Salamon, którego na dowódcę pierwotkiem wyznaczono, by ostatnich prób dopilnować i okrętu odebrać. 17 października "Sępa" uroczyście wodowano i zdałoby się, że już wszytko na najlepszej jest drodze, aliści tu właśnie wmieszał się bies, czyli niemieckie tajne służby, rozumiejące, że w coraz bardziej złych relacjach Berlina i Warszawy, lepiej może co tu piasku w tryby sypać zacząć, to może się i pofortunni, że jeśli przyjdzie ku wojnie, to ta "Sępa" jeszcze i może w stoczni zastanie... Miały Niemiaszki swoich stronników między Holendrami niemało, a i pewnie też grosza nie skąpiły, dość, że nagle wszystko zaczęło jak po grudzie naszym iść. A to się spsowało, a to znów tamto, tego zabrakło, owego nie dowieźli, a jak już, to zepsute...iście jakby komu zależało pokazać Rotterdamsche Drookdog Maatschappij jako najgorszą świata stocznię... 
   W Polszcze, gdzie wieści o tem dotarły (luty 1939) , kontradmirał Świrski ani się chwili nie wahał z decyzją, cóż czynić należy... Posłano Salamonowi do pomocy komandora porucznika Edwarda Szystowskiego z umocowaniem do działań szczególnych, zasię onemu przydano paru podoficerów-specjalistów, przecie w zamiary komandora wtajemniczonych i ku pomocy ochotnych, których z trudem niemałem wprowadzono do holenderskiej załogi stoczniowej, która też i nad wyraz niechętnie ścierpiała nad sobą komandora Salamona na czas prób zanurzeniowych, których miano w kwietniu rozpocząć. Nasi wyczekali, aż się owe próby pokończyły pomyślnie, aliści po ich zakończeniu, 16 kwietnia, komandor Salamon wydał rozkaz do Polski płynąć, czego, naturaliter, Holendry ani myślały czynić, jeno do bazy Horten wracać. Przyszło do wyciągnięcia broni i pokazania determinacyi naszych, bo Holendrzy skapitulowali i pozwolili się do łodzi pokwapić, by na brzeg wracać... 
   Ma się rozumieć dwóch komandorów i paru podoficerów to jednak kapkę przyskąpo na obsadę takiego okrętu, ale Świrski pomyślał i o tem i dnia krytycznego o rzut kamieniem nieledwie czekał naszych niszczyciel, czy jak to ówcześnie mówiono: kontrtorpedowiec, ORP "Burza", na którego pokładzie czekała załogi reszta, wyposażenie i zapasy na podróż konieczne. Przeładowywano tego do nocy, aliści nareście po dziesiątej wieczornej godzinie, dwanaście godzin po podniesieniu polskiej bandery, "Sęp" począł rejsu do Gdyni, którego i nie bez przygód dokończył***. 
_________________________
* - przekazane nam w czasie wojny przez Anglików okręty ORP "Jastrząb", "Dzik"  z trudem poniżej dwóch minut schodziły.
** - dwa z tych okrętów: "Ryś" i "Żbik" we wrześniowej kampanii niewiele mogąc przeciw potencyi germańskiej wskórać, cięgiem od Niemiaszków tropione i kryjące się, przecie przy tych nierównych bojach ustawicznie tam na czemś szkodujące, niczego wielkiego nie osiągnęły, by nareście za sprawą tychże uszkodzeń rozlicznych, paliwa się kończącego, ale i pogarszającej się kondycji psychicznej znękanych załóg, zawinęły do szwedzkich portów, gdzie internowanemi zostały, podobnie jak i nasz dzisiejszy bohater: ORP "Sęp". Trzeci, ORP"Wilk" przedarł się był przez Sund do Anglii, nie bez dramatycznych tam cyrkumstancyj i być może byśmy tego dziś mięli za sukces niemały, gdyby trzy tygodnie później nie powtórzył tego wyczynu, zbiegły z Talinna i map pozbawiony. ORP "Orzeł". W Anglii służył nie nadto długo, nie odnosząc w zasadzie żadnych bojowych sukcesów, po czem go do rezerwy przesunięto, a po wojnie bez żalu polskim nowym władzom zwrócono, której to podróży by móc odbyć, trzebaż mu było jako krowie na postronku, za holownikiem na holu płynąć... :(( Stanu zaś był ogólnego takiego, że choć w peerelowskiej flocie nie dostawało wszystkiego i pływało wszystko, co nie tonęło od razu, to "Wilka" jednak zezłomować wolano...
*** - od Bornholmu na holu, przez "Burzę" ciągnięty, bo paliwa jednak było przymało. W samem porcie, gdzie przecie próbowali wejść sami z fasonem, przy manewrowaniu tak nieszczęśliwie pomylono "całą wstecz" z "całą naprzód", że się "Sęp" po dwóch zakotwiczonych trałowcach przejechał, niczem traktorzysta pijany po zaparkowanych przed sklepem rowerach... Napraw szczęśliwie już w lipcu pokończono, tandem "Sęp" na wojnę ruszył w pełni sprawnym, choć jego wojowanie wielce podobne losom "Rysia" i "Żbika" było. Po powrocie w 1945 roku ze Szwecji "Sępa" w służbie zatrzymano, co i rusz go przerabiając, by nowej sowieckiej dać mu armaty i torped, bo do starych wyrzutni i działa nie było już czego ładować. W peerelowskiej służbie okręt wyraźnie nie miał szczęścia, już to doświadczany prześladowaniami na ludziach, które po ucieczce ORP"Żuraw" dotknęły wielu marynarzy i oficerów, już to awariami jakiemi z największą tragedią, gdy wskutek niedbałości nieobeznanych ze specyfiką okrętu podwodnego, elektryków obcych (sprowadzonych dla braku wyszkolonych własnych), przyszło 3 grudnia 1964 do wybuchu w przedziale akumulatorowym, którego tragicznym pokłosiem była śmierć ośmiu członków załogi. Okręt niemal rok remontowano, ale nawet i po powrocie do służby, nigdy go już nie posłano pod wodę i w 1969 wycofano onego ze służby.