Do rozważań o Mieszkowem bogactwie nawrót...

   Jakem ostatnio był o procederze niewolnikami kupczenia przez ProtoPiasta naszego pisał, pokończyłżem tekst tamten konkluzyją, że Mieszko się niewolniczego handlu odstrychnął... bo mu z inszych źródeł dość gotowizny było... Dziś bym do myśli tamtej powrócić pragnął i pojaśnić, com miał na myśli...
   Jako nam Goegraf Bawarski wywodzi w połowie IX wieku, Wolinianie (Veluzani) ówcześni mieli aż siedmdziesiąt grodów, coż ich niechybnie śród plemion najpryncypalniejszych na ziemiach polskich by stawiało. Jednakowoż tereny ich wielce korzystnie obronne będąc* i drugiejże tegoż medalu strony miały: samych Wolinian ekspansyję w głąb lądu cależ skutecznie powstrzymały...
  Owi, nie szkodując tem sobie, energii całej ku morzu zwrócili. Dla wpływającego na Bałtyk portem zaraz za cieśninami duńskiemi najpierwszym będąc, wrychle się i najpryncypalniejszem stali, takoż dla wszytkich, co ze wschodu na zachód wzdłuż brzegu żeglując, pierwszego wielkiego targowiska, gdzie produktów swoich na zachodnie pomieniać szło, szukali... Toż samo dla towarów i ludzi z głębi lądu Odrą płynących...
  Wiadomo powszechnie, że kto w handlu pośrednikiem, profitów najwięcej zbiera, tedy i Wolinianom nader rychło sława grodu arcybogatego towarzyszyć poczęła. Ibrahim ibn Jakub pisze o grodzie potężnym, co dwanaście bram** miał! Jeszczeć w XIII wieku Wolin sławy u Arabów zażywać niemałej musiał, bo Ibn Said Al-Garnati, arabski geograf i podróżnik najpiękniejszem portem na Bałtyku go zwał! Z wykopalisk wiemy, że nabrzeże portowe miało z górą trzysta metrów długości... iście nie było drugiego takiego portu na Bałtyku wówczas... Adam z Bremy w 1074 roku piszący, jeszczeć i dalej się posunął, z niechybną przesadą zwąc Wolin największem grodem*** Europy całej...
   Czasy Mieszkowe na szczyt potęgi handlowej Wolina przypadły, późniejszemi laty się konkurencyja pokazała (Kołobrzeg, Szczecin i Gdańsk), coż Wolinian nie zrujnowało, chocia uszczuplenie dochodów na tyle znaczne było, że się okrom handlu takoż i korsarstwa jęli. Najazdy onych, "chąśnikami" zwanych, nie mniej dochodowe były, bo i nie biedaków rabowano, jeno Wikingów dawnych, co dwa stulecia przódzi całą Europę na kolanach trzymali! Kroniki duńskie pełne lamentów o despekcie, jakiem to dla nich, dawnych Zachodu pogromców, było być przez chłystów słowiańskich pognębionemi! Anno Domini 1043 król duński Magnus Dobry za wybrzeży swoich spustoszenie najazdu odwetowego dokonał, co cależ i Wolinowi na długo nie zaszkodził, ba... jako pół wieku później Eryk I Zawsze Dobry owej rejzy powtórzył, już jeno tylko podgrodzia zdobyć poradził, a i tak tam tyle zdobyli bogactwa, że od oblegania grodu samego odstąpili radzi... Ale żeśmy nadto do przodu w czasie pobiegli, ku Mieszkowym nazad czasom wróćmy...
  Nie dziwota, że władyki tak pazernego, gród tak bogaty poza dziedzinami jego kusić musiał... Nie jednej też niechybnie wyprawy przedsięwziął, by Wolinian (i skarby ich) zdobyć... Wiedzieć nam, że brat Mieszkowy jeden, z imienia nieznany, w bojach tych poległ, znaczy że nie na żarty tam szło... I tu może mi przyjdzie herezyją wygłosić, aleć mniemam, że w kunktatorstwie Mieszkowem owo krześcijaństwa przyjęcie wielce mu potrzebne było, by właśnie Wolinian pognębić.
Primo, że to iż przeciw poganom wojuje, cależ inszego poczynaniom jego blasku przydawało; secundo, że z krześcijaństwem i profit konkretny posiłków teścia-krześcijanina przychodził... Na fakty same pozierając: Anno Domini 967 już w bitwie pryncypalnej przeciw Wolinianom, to NAS Czesi wspomagali, zasię pogan wspierał cięgiem nam brużdżący graf niemiecki, banita Wichman. Bitwy wygralim, Wichmana ubilim, Wolinianom karku kapkę przygiąwszy, w najazdach następnych Mieszko onych sobie i całkiem już przyporządkował ( co nawiasem jeszczeć i dobitniej o wartości drużyny jego świadczy)...
   Jeśli co Mieszkowi chwały za rozumność i względność oddać wypadnie, to tego, że miasta jak barbarius jaki nie zniszczył i nie złupił... Pojmował widno, że lepiej mu owcy mieć, co co roku strzyżona runo daje, niźli onej raz ubić i raz jeden upiekłszy, raz jeden się najeść... Nibyż to prosta prawda, aleć jakosi fiskalnym władzom naszym po dziś dzień do łba wejść nie umie, a prostak z boru trafunkiem podobnemi prostakami rządzący, tegoż przecie miarkował... Nie wiedzieć nam, jakiegoż haraczu Mieszko żądał i dostawał. Ale że niemałem być musiał to i z tego wnoszę, że się to właśnie w czasie z handlu niewolnikami porzuceniem zbiegło, tedy rekompensatą Mieszce za korzyści z temtego handlu utracone być musiało z nawiązką; takoż i z tego to wnoszę, że Wolinianom owa podległość ciążyć musiała okrutnie, skoro za najpierwszą sposobnością (już za Bolka Chrobrego, co go nie wiedzieć czemu Wielkim zwiemy) jarzmo Polan zrucili...
   A przecie to nie jedyne skarby mieczem Mieszkowem podbite... aleć o Śląsku i znaczeniu onegoż nam za koleją jeszcze prawić przyjdzie...
_________________
* Jakie 1,2 tys. kilometrów kwadratowych między Świną,  dzisiejszem Zalewem Szczecińskim od południa i puszczami: goleniowską i stuchowską od wschodu; baryery bagien i mokradeł nie licząc... na tym terenie badania archeologiczne wykazały obecność między VI a XII wiekiem z górą sześciuset (!) punktów osadniczych, w tym około dwudziestu grodów.
** A to o obwodzie murów, ergo o wielkości i gęstości zaludnienia grodu świadczy; Kraków w potęgi swej szczycie się bram ledwo siedmiu dorobił...
*** w opisie swem Adam o jeszcze jednej ważnej rzeczy spomina: latarni morskiej... jedynej takiej na Bałtyku...