O feraliach militarnych...

    Gutenbergowy wynalazek jak mało które insze urządzenie na świecie wielce przydatne w dokumentowaniu głupoty ludzkiej, nie masz bowiem durnoty, która by się z czasem do druku nie docisnęła i śladu tem sposobem po sobie w dziejach nie ostawiła... Na wiek ośmnasty tej durnoty nadto wiele przypadnie, o czem za inszą razą, póki co zaś z powodzi pisemek których ku pokrzepieniu i uwzniośleniu żołnierstwa produkowały w ilościach zgoła gargantuicznych drukarnie: bazyliańska w Berdyczowie, bernardyńska we Lwowie i paulińska na Jasnej Górze (a których najpryncypalniejszym celem byłoż uchronienie posiadacza przed raną, niewolą luboż nieszczęściem inszem), wyłowimy perełkę pewną, której Anno Domini 1759 wydano nie wiedzieć gdzie i z czyjego zamysłu, sub titulo "Braci woyskowey wielce przydatny Index feraliów wszelkich".
   Sedno tejże publikacyi w tem, by znać kiedy w polu przed przeciwnikiem stawać twardo, a kiedy pomykać lepiej chyłkiem, bo to " szczęśny dzień poczynań wszelkich - sobota! Największe wiktoryje Cezara, Aleksandra Wielkiego i Scypiona na sobotę przypadają". Co się inszych dni tyczy, to "W niedzielę był śmiałek - Ale tchórz w poniedziałek", "W poniedziałek ruszył - Wieczór się wykruszył", "Poniedziałek dla wiela - jak czarcia niedziela"... "W piątek - Zły początek", "Kto w piątek skacze - W niedzielę płacze", "Bitwa piątkowa - Konfuzja gotowa"... coby poniekąd wyjaśniało przyczynę klęski Kościuszka pod Maciejowicami...
   A to przecie nie wszytko, bo okrom dni tygodnia lepszych i gorszych "nie sposobno w batalią stawać" każdego 7, 13, 27 i 31 obojętnego miesiąca...
    Nie znam ja przyczyny dla której braciszkowie broszureńki tej składający nie chcieli się polską w tej mierze podeprzeć tradycyją, gdzie w roku 1759 nijakiem frasunkiem było zrachować, że Jagiełło Krzyżaka pod Grunwaldem, a Jan III Turczyna pod Wiedniem, zasię Żółkiewski pod Kłuszynem Moskala pogromili ...w niedzielę... Zaliżby to jaka troska była, by wzorca wyrzynania się w dzień święty nie upowszechniać?

   A komu się zda, że te sprawy błahe i spomnienia niegodne, przypomnę, że Roku Pańskiego 1702 doszedł był król szwedzki nie niepokojony do Warszawy, gdzie się wojsko nibyż zebrawszy, by przeciw niemu stanąć, to się wrychle pospolite ruszenie od bitwy wymówiło gracko, a zasię ze szczętem rozpierzchło, dla tejże właśnie najpryncypalniejszej przyczyny, że ...był piątek...