Na święty Józef Pułku Święto...

zatem wyimków z dwóch not ( I , II ), bywalcom już znanych, z lat uprzednich, przypomnieć sobie pozwolę, głównie na użytek licznych Lectorów nowych, choć i wierę, że i dawniejsi, jako Szczur w świętach pułkowych rozmiłowani, a jako Vulpian w poemach, odnajdą w nich nuty sobie bliskie:)
  Słowa tytułowe powziąłem z wiersza, który pułkowi  poświęcił był nie byle kto, bo sam Włodzimierz Tetmajer, malarz i poeta nie dość, że własną pamiętny zasługą, to i unieśmiertelniony przez Wyspiańskiego w "Weselu" jako Gospodarz. Ów tych właśnie rymów  ofiarował pułkowi na święto w 1923 roku:

Na święty Józef Pułku Święto Stańcie polegli między nami Wspominać przyjaźń zadzierzgniętą W śmiertelnym boju z Moskalami.
	Na święty Józef dzień patrona Odżywa wspomnień szereg długi Gdzie bój? Gdzie szarża ta szalona? Gdzie krwi ułańskiej krasne strugi?
Na święty Józef za kraj miły W niebo modlitwa bije stara I otwierają się mogiły I brzmi komenda: naprzód wiara.
	Na święty Józef ze światłości Bożej właściciel pułku schodzi Między swoimi siada w gości Do nich uśmiecha się najsłodziej.
Wszystkich ułanów przyprowadza Co z nim u Boga siedzą tronu Baczność! To pułku święta władza. Raport z każdego zdać szwadronu!
	Czy tu porządek dawny wszędy? Czy żyje polska cnota stara? Czy nie zapomniał kto komendy: Polskie ułany! Naprzód wiara!
Wszyscy polegli przyszli zgrają Między kolegów, co zostali. I tak się do nich uśmiechają, I tak się z nimi przywitali.
	I tak się z nimi cieszą szczerze, Radość im lice rozpromienia, I mówią zdobni w srebrne krzyże "na przyszłą wojnę dowidzenia".
Kiedy ruszycie do ataku Drużyna z Wami rusza stara, Wszyscy staniemy w Naszym znaku, Żółte ułany!! naprzód wiara!
	Polegli z nami żyją zawsze, Zawsze w ułańskim stoją rzędzie, Biegliśmy w boje wręcz najkrwawsze, Posłuszni męstwu j komendzie.
I mówią: ,,Niech się nikt nie żali, Żeśmy U Boga! nasze blizny I młode życie my oddali Jako rycerze dla ojczyzny!
	I w Waszej chcemy żyć pamięci I niech komenda dzwoni stara: Z ósmego Pułku w niebo wzięci Wołamy z Wami -,,Naprzód wiara!!" Wiersza wtórego, co się z osobistą Tetmajera tragedią wiąże* żem już nie przytaczał, najwięcej przez wzgląd na jego długość, ale i na wielce elegijny charakter. Komu jednak ciekawo, w pierwszej z not na początku linkowanych go znajdzie...

Święto 8-go Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego  w dzień imienin szefa pułku, Księcia Józefa Poniatowskiego, nominalnego jeno, oczywista, choć wielce zasadnie przybranego. Otóż bowiem tenże xiążę, o czem mało kto pamięta, nim się w narodowych wsławił był barwach, służył pierwej w austryjackiej armii i tamże ordonansu dostał w 1784 roku, by we Lwowie pułku ułanów cesarzowi uformował.      
   Tenże to pułk, pierwotkiem zupełnie polski w składzie i charakterze, za powrotem xięcia w 1790 roku pod narodowe sztandary (a z niem i oficyjerów wszystkich), począł być stopniowo swej tożsamości pozbawianem, choć rekruci aż po sam kres jego, z Galicyi byli wybierani. Ale na kolejnych polskich oficyjerów przyszło poczekać do lat 60-tych i 70-tych XIX stulecia, pierwotkiem nieznacznych w liczbie i funkcyi, by przed samą wielką wojną, co jeszcze wtedy numeru nie miała, przyszedł pułk na powrót k'temu, że go niemal wyłącznie Polacy składali i Polacy w niem dzierżyli komendy. I ciż oto, gdy c.k. monarchija topniała niczem lodu sopel we wiosennem słońcu, pozbywszy się ostatnich nie-Polaków ze składu swego, gremialnie dawniejszych porzucili sztandarów i narodowe podnieśli barwy, z austryjackiego 1 Pułku Ułanów (obecnie z Krakowa) tworząc 1 Pułk Ułanów Ziemi Krakowskiej, a xiążęcia Poniatowskiego sobie za patrona i szefa tytularnego pułku biorąc. Grzebałem w memoryi, by wynaleźć, czy była w tamtem czasie inicjatywa gdzie jeszcze jaka insza, by się gdzie co drugiego takiego zdarzyło, alem nie nalazł... Owszem, tworzono regimentów wiele, których zalążki czy i pododdziały nawet całe się z zaborczych armij wiodły, ale by cały, w pełni sformowany, uzbrojony i wyposażony pułk kawaleryjski z dnia na dzień, z całem dobrodziejstwem inwentarza, był z armii zaborczej do nowo tworzonej polskiej przeszedł, tego nie pomnę, by się gdzie jeszcze zdarzyło...
   Numer się ostatecznie pułkowi nie uchował, między inszemi za sprawą opisywanych tu ongi przepychanek między Dowborem-Muśnickim a Piłsudskim o pierwszeństwo pułków ułańskich pod ich auspicjami formowanych w Legionach i w Korpusach Polskich w Rosji, takoż i miano Ziemi Krakowskiej, aliści z kwietniem 1919 roku przyjętą ostatecznie została nazwa dlań 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego** i święto naturaliter na dzień najstosowniejszy, ergo szefa pułku imienin:).
   Wszystko to w czasie, gdy już pułk wojennej posmakował niedoli, ale i chwały, między inszemi cząstką na cieszyńskim, przeciw Czechom, froncie, aleć najwięcej przeciw Ukraińcom stając pode Lwowem i na Wołyniu. Bojów i szarż by chcieć wymienić następnych, z pół strony by zapisał... tedy jeno zdobycia Beresteczka spomnę, zajęcia Równego i udziału w słynnem zagonie na Koziatyń. Zasię w 1920, gdy pod sowieckim naporem wycofać się przyszło***, chlubnej i zaszczytnej karty pułk zapisał w ostatniej wielkiej (bodaj czy nie największej w XX wieku****) bitwie kawalerii, pod Komarowem, gdzie Konarmii praktycznie zniszczono. 
   Nim pułk i we Wrześniu (zasię i później, na francuskiej ziemi) kolejnej zapisał chlubnej karty, przyszło w roku 1923 do tragicznych wypadków krakowskich, w których i pułk nasz miał swego udziału tragicznie smutnego, którym to zdarzeniom (a i pułku w nich roli) żeśmy tu ongi całego cyklu poświęcili ((I  ,II, III, IV , V) a i późniejszej, z francuskiej kampanijej się wstydzić nie ma czego...  

   By nie kończyć tej noty zanadto minorowo, cokolwiek krotochwilny może pomieszczę obrazek. Otoż (za 11 tomem Wielkiej Księgi Kawalerii Polskiej) ułani 8 Pułku na chwilę przed pławieniem koni w Wiśle w 1930 roku. Pikanterii może i niejakiej dodaje fakt, że te mury u góry szacowne... to klasztor benedyktynów w Tyńcu:)

___________________________________
* - w lipcu 1920 roku, pod Stanisławczykiem na Wołyniu poległ był jeden z synów Onego, porucznik Jan Kazimierz Tetmajer, 8 Pułku Ułanów właśnie oficyjer.
** - i taka tylko pisownia tej nazwy jest właściwą. Wtrącanie zbyteczne słówka "imienia" jest błędne...
*** -  w bojach tych pułk tak stopniał, że z początkiem lipca 1920 roku do obrony mostu w Łucku stanęło już tylko 55 szabel pod porucznikiem Krzeczunowiczem...:(( Szczęśliwie przed kontrofensywą polską i bitwą komarowską dotarło kilkuset rekrutów z uzupełnień
**** - po sowieckiej stronie cała Konarmia Siemiona Budionnego, a ściślej to, co z niej zostało po nieudanych próbach zdobycia Lwowa i Zamościa. Łącznie 20 pułków, a w nich jakie 7-8 tysięcy szabel. Po naszej: 1 Dywizja Jazdy z sześcioma pułkami (1 Pułk Ułanów Krechowieckich, 8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego pod rotmistrzem Krzeczunowiczem, 9 Pułk Ułanów Małopolskich, 12 Pułk Ułanów Podolskich pod rotmistrzem Komorowskim, przyszłym dowódcą AK, 14 Pułk Ułanów Jazłowieckich i 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich), łącznie jakie 1 500 szabel składających, jeśli nie liczyć batalionu piechoty szturmowej wybornie dowodzonej też przez nie byle kogo, bo przez kapitana Stanisława Maczka, przyszłego dowódcy pancernych naszych na Zachodzie)

                                                 ...........




                                               .