Święto 5 Pułku Strzelców Konnych...

  Najpierwszy 5 Pułk Strzelców Konnych się ze słynnego zgromadzenia szlachty zbrojnej pod Łowiczem Anno 1807 wiedzie i z działań pułkownika Franciszka Garczyńskiego, coż na wydanem przez jenerała Dąbrowskiego listopadem 1806 "Urządzeniu względem rekrutowania żołnierza" się spierając, pierwocin pułku szykował. Jednak miano swoje i numer pułk dopiero po bitwie pod Frydlandem (czerwiec 1807) otrzymał, a dowódcą jego został i ten, co go de facto własnem sumptem wystawił: Kazimierz Turno. Walczyli też szaserzy przeciw Austryjakom w 1809, a po moskiewskiej wyprawie 1812 tylu ich jeno wróciło, że ledwo na szwadron w 1 Pułku starczyło..:((

  Po raz wtóry się Pułk odrodził czasem insurekcyi 1830-31, gdzie styczniem 1831 roku pułkowi strzelców konnych gwardii numeru piątego przyznano. Pod pułkownikiem Zielonką stając, pod Wawrem i Grochowem, zasię pod Ostrołęką i Raciążem obowiązek swój spełnił... Osobliwa historyja z tem pułkiem się po upadku powstania wiąże, bowiem jako wszytcy insi Prus granicy wpierw przekroczyli, zasię carskiem ukazem extraordynaryjnem wszytkim tegoż pułku żołnierzom i oficyjerom amnestyi udzielono, na powrót ich zapraszając... ba!, nawet z carskiej szkatuły ekspensa tegoż powrotu ponosząc... Mnie w tem widzieć kaprysu jakiego z poduszczenia księcia Konstantego czynionego, a powszechnie przecie wiadomo jako Konstanty swej gwardyi miłował...
  Trzeciego razu do 1919 czekać trza było... Najsamprzód jako 3 Pułk Dragonów, w mieście Tarnowie formowan, zasię przemianowan na 3 Pułk Strzelców Konnych (lipiec 1919), by na koniec (1920) do numeru 5 przyjść. W czas wojny z bolszewikami pułk nie miał szczęścią nigdy całością wystąpić. Szwadrony poszczególne, w miarę formowania postępów wyruszały na front, by do jakich piechoty formacyj być przypisanemi, co nie znaczy, że nie stawali dzielnie...
  W pierwszem szwadronie po walkach na Wołyniu toczonych przyszłoż i k'temu, że jeno 25 żołnierzy ostało:(( Drugi, a jeszczeć i więcej trzeci się w wyprawie kijowskiej odznaczyły, tymi żołnierzami będąc, co najdalej na wschód dotarli! Bojów sławnych, toczonych pod Kozinem dla ubezpieczenia cofającej się znad Dniepru 7 Dywizji Piechoty, uczcić pragnąc, właśnie dzień 9 Iuni na święto pułkowe naznaczono. Szkak bojowy takaż żurawiejka upamiętniała:
  "Wisła, Niemen, Berezyna,
    Śpiew i wino i dziewczyna.":))
  W Międzywojniu strzelcy najsamprzód w Tarnowie stacyjonując, wielce się wdzięcznie w pamięci mieszkańców zapisali, czegoś dowód w tem największy, że mimo iż pułku 1938 rokiem do Dębicy przeniesiono, to w Tarnowie ode 2004 roku się święta pułkowego obchodzi za staraniem Tarnowskiego Oddziału Jazdy im.5 Pułku Strzelców Konnych:)
    "Kto pod kocem dziewki chowa?
       To jest piąty spod Tarnowa."
     "Po pijaństwie leżą w rowie,
      To jest piąty pułk w Tarnowie."
   Wrześniowe przewagi strzelców się pod Zawierciem zaczęły, gdzież się dla całej Krakowskiej Brygady Kawalerii wojna wszczęła, zasię w walkach odwrotowych pod Pińczowem, Buskiem-Zdrojem i Szczucinem, by się na koniec w rejonie Tomaszowa Lubelskiego dostawszy, razem z inszymi tam wojsk resztkami, przed Niemcami kapitulować (od wschodu bowiem ostro Rossyanie następowali)...
  W Armii Krajowej pułku odtworzono, nawet i do półtora tysiąca luda dochodząc, co w akcyjach licznych udział przyjmując, godnie tradycyj pięknych podtrzymał. W miejscu największej z nich, dwudniowej bitwy (23-24.VIII.1944r) na polanie Kałużówka wpodle poddębickich Gumnisk, rokrocznie świętują coraz mniej liczni weterani i ludność okoliczna...