O tem, czem nieobecność na obiedzie grozi...

 Każdemu niemal, co szkół kończył wiedzieć, że się nam król Staś Jegomość w obcowaniu intelektualnem lubował okrutnie, a że ambicyj królina była niemałych to i moc obcego nam tu krzewił naśladownictwa, takoż i sam osobą własną umyślił był na kształt salonów paryskich literaturą się bawiących, własnego utworzyć salonu. Temuż i one spotkania czwartkowe, gdzie najznamienitszych upraszając, samojeden się za wyrocznię kulturalną nominował był, boć w czasach, gdzie literat jeden z drugim, jeszli sam z domu wielkim panem nie był, luboż majątku z urzędem czy godnością (najochotniej biskupią:)) związanego nie miał, to i często gęsto nie dojadał, ergo królewskie zaproszenie cenę swoją miało, osobliwie że kucharzył u Króla Jegomości słynny Imć Tremo, o którem żeśmy kapkę spominali ongi, wywiad Bikonta i Makłowicza dla "MW"cytując...* 

   Ano że się królowi nie odmawia to raz, że i kałdun pusty niepodłem jadłem napełnić sposobność to dwa, tertio że w czasie gdyśmy tu nijakich Goncourtów ni Noblów nie mieli, a pospólstwu za modą goniącemu nie miał kto ukazać, cóż czytać winno, obiady one niechybnie swej roli pełniły, bo biuletyna z nich edytowane sub titulo "Zabawy Przyjemne i Pożyteczne" ambitniejszy gmin czytywał i jako na marketingową wejrzeć tejże kwestyi stronę, nie od rzeczy było się tam znaleźć wymienionym... a jeszczeć jako się co celniejszego spłodziło (czyt.: co się więcej królowi podobało:), temuż i medal od monarchy łaskawego z podobizną własną i napisem "Merentibus"** na rewersie...

  Niechybnie obiady te się w liniję polityki króla i reformatorów wpisywały temuż nie miał co szukać na nich stolca swego, by i największy piórem się parający stronnik inszej opcji, przecie mię to właśnie ode maleńkości zajmowało, jakże się to króla zabiegi trwałemi okazały...

  Pewnie że edukacyja pokolenia mego, na czas jedynie słusznej linijej klasy pracującej miast i wsi przypadająca, ex definitione niejako nacelowana była szukaniem po dziejach jeno tych, co się za postępem, nie za wstecznictwem opowiedzieli, choć dziś już wiemy, że nie każdy krok w przód jest postępem, a nie każde cofnięcie wstecznictwem... Osobliwie jako się stoi nad przepaścią, luboż przy torach z nadjeżdżającym pociągiem...

   Aleć i przy tejże propagandzie dziwiło mię zawżdy, że wystawiano nam onych Krasickich, Naruszewiczów, Trembeckich, Bohomolców i inszych, jako wojujących z ciemnotą i wstecznictwem sarmatyzmu, niczem jakich aniołów z mocami ciemności nieogarnionemi, gdzie to się niczem znój syzyfowy nieledwie widziało wobec mocy dawności okrutnej, przecie nie pomnę bym ze szkół wyniósł bodaj jedno naźwisko kogo piórem walczącego PRZECIW onym reformom czasu stanisławowskiego....

  Jakże to zatem? Nie było tam nikogo? To z kimże tak "nasi" dzielni tak wojowali zajadle? Pewnie, że to zwyciezce historyję piszą, przecie nie do uwierzenia, żeby cały talent i wszelka pisania uroda się po tej jednej jeno, postępowi przychylnej zgromadziła stronie...  Ano lat zeszło niemało, zaczem żem pojął, że to po prawdzie choć i owi pośledniejsi wielce i na dowcipie, i na piórze, a i na umyśle nieraz, przecie nie w tem rzecz, czy to przy nich talent i racyja, jeno w tem, że owi Rzewuscy, Ogińscy, Bończa Tomaszewscy, Turscy, Kossakowscy, Suchorzewscy, Suchodolscy, Czetwertyńscy, Molscy, Moszczeńscy, Kosmowscy et consortes na one obiadki proszonemi nie byli, tandem przepadła o nich niemal ze szczętem memoryja wszelka...

  A co się obiadów samych tyczy... to już tamtego czasu tak o nich pisał Kajetan Węgierski, aluzyję czyniąc k'temu że najwięcej tam sam Staś rozprawiał z Naruszewiczem i Trembeckim:

   "A uczone obiady? Znasz to moze imię,

    Gdzie połowa nie gada, a połowa drzymie;

    W których Król wszystkie musi zastąpić ekspensa:

    Dowcipu, wiadomości i wina, i mięsa.":))

_____________

* Tradycyi tychże obiadów wskrzesił w Warszawie na krótko przed swą śmiercią biskup Jan Paweł Woronicz (zm.1829)

** łac. - Zasłużonym