Varia karnawałowe, czyli cyklu karnawałowego nieoczekiwana część VIII...:)

  Ano ósma, bo jakem zrachował, tośmy gwarząc o sztuce przeżywania wieczorów tanecznych już się trzykrotnie z tematem spotykali, już to w wersji najwięcej może na miano staropolskiej, zasię XIX-wiecznej mieszczańskiej, jako i c.k.dworskiej, wiedeńskiej... Aleć i przódzi żeśmy themy tej tykali, cytując obficie a to od Xiędza Kitowicza Dobrodzieja opisu redut maskowych w czasach saskich; a to dawniej znanej szeroko lwowskiej gwarowej piosnki, "Bal u wetyranów" opisującej; nareściu po dwakroć fragmenta memuarów Marii z Mohrów Kietlińskiej, o potraconych w tańcowaniu klejnotach, takoż o tem jak balowano, aż się piec nieomal rozleciał kaflowy.
   Dziś za początek nam posłuży fragment XIX-wiecznych memuarów Seweryny Duchińskiej, opisującej udział dworu w wiejskich weselach czasu karnawałowego:
  "O zmierzchu, we czwartek drużby i swaty przychodzili ze zwykłą oracyą godową; zapraszali na te gołębie, co siedzą na dębie, na ćwierć wołu, co wart pańskiego stołu, na tego barana, co z niego pieczeń i sukmana, na czarkę wódki, co rozprasza smutki, na dzbanek piwa, co od niego głowa się kiwa i na mnóstwo innych przysmaków. W niedzielę z rana przyprowadzano do dworu pannę młodą, ja sama trefiłam jej włosy, wpinałam w nie pęki wstążek i gałązki rozmarynu, powyżej czoła przytwierdziłam koronę, którą matka moja wyhaftowała srebrnymi blaszkami na atłasie, i chowała u siebie, dopóki służyć mogła. Nazajutrz po ślubie drużyna weselna ze skrzypkami przychodziła do dworu na oczepiny, otrzymywała z rąk matki mojej suty czepiec z błogosławieństwem, poczem pląsano raźno po śniegu - albo w sali w razie zamieci."
   Parowóz, do którego przejdziemy za chwilę jest już pod parą, zasię póki co Wachmistrz do przedwojennej "Adrii" zaprasza:

   a kto już nogi cokolwiek rozruszał, niechajże się sposobi do drogi, bo oto wyruszamy bodaj jedynym w swoim rodzaju wynalazkiem dawniejszych Polskich Kolei Państwowych, czyli "dancyngiem ze slipingiem", którego to pociągu w latach trzydziestych uruchamiano w karnawale w kilku wersjach na trasach dłuższych, jako to z Warszawy do Lwowa, z Krakowa do Wilna czy Gdyni... Mknął tedy tamten rozrywkowy pociąg przez noc, a w niem, kto spać pragnął, ten spał, kto zjeść, to do restauracyjnego zachodził wagonu, a kto tańcować, temu czasem aż i dwa były uszykowane wagony z podwyższeniem dla orkiestry i pustą dla tańcujących przestrzenią...:)
  Twórczym tegoż konceptu rozwinięciem był niezmiernie popularny pociąg zimowy, który choć służyć miał głównie narciarzom, przecie miał i dla nich atrakcyj niemało, także tanecznych...

  O pociągu tem pisał w piśmie "Kuźnia Młodych.Dodatek komunikacyjny" Stanisław Lenartowicz* w artykule sub titulo "Ruchome schroniska narciarskie":

" Polska może być dumna ze swego pomysłu w dziedzinie turystyki zimowej. Żaden z krajów, nawet z krajów klasycznego narciarstwa, nie uczynił jeszcze tego eksperymentu, który stanowi najlepsze rozwiązanie zagadnienia górskiej eskapady zimowej, obliczonym na czas dłuższy. Eksperymentem tym są kolejowe rajdy narciarskie, organizowane [...]przez Towarzystwo Krzewienia Narciarstwa przy poparciu Wydziału Turystyki Ministerstwa Komunikacji. W roku bieżącym taki pociąg rajdowy narciarski przebiegł niedawno cały nasz łuk karpacki, od wschodnich rubieży Rzeczypospolitej na Huculszczyźnie, do zachodnich jej granic na Śląsku. Uczestnicy rajdu w ciągu 9 dni przejechali łańcuch polskich Beskidów i zwiedzili wszędzie najciekawsze stacje turystyki narciarskiej w tych górach. 

  Program rajdu ułożony został w sposób bardzo pomysłowy i praktyczny. Nocą pociąg przebiegł przestrzeń dzielącą jedną miejscowość od drugiej. O świcie stawał u celu przeznaczenia. Uczestnicy rajdu - narciarze, dzielili się na 3 grupy według stopnia zaawansowania w technice narciarskiej. Dla każdej grupy urządzano wycieczkę w najciekawsze okolice danej miejscowości, na najlepsze lokalne tereny zjazdowe, odpowiednio do skali trudności[...] Przed zmierzchem poszczególne wycieczki ściągały z gór do pociągu na obiad. Po wypoczynku wieczorem odbywały się kolejno we wszystkich miejscowościach kolejno produkcje wokalne, muzyczne i taneczne miejscowej ludności, pokazy wyrobów sztuki góralskiej-huculskiej, Bojków, Łemków, Podhalan i Ślązaków."

  "Wyobraźmy sobie szereg nowiutkich pulmanów 2-giej klasy** , w przedziałach których każdy uczestnik rajdu przez cały czas podróży posiada do dyspozycji kanapę miękką do spania wraz z pościelą, do tego umywalnia wagonowa z ciepłą i zimną wodą***i inne wygody, o których ani śnić, ani marzyć w żadnem schronisku górskiem w Sławsku czy Łypkowie, czy gdzieindziej."

  Pisząc o tych "innych wygodach" miał młody autor na myśli najpewniej wagon restauracyjny, w którym oprócz śniadań i obiado-kolacji serwowano na żądanie gorace posiłki o każdej porze dnia i nocy, wagon-narciarnię, gdzie przewożono sprzęt, ale też gdzie obsługa za drobną opłatą, czyściła nocą narty, naprawiała jakie drobne uszkodzenia i smarowała, by na ranek były do użycia gotowemi oraz wagon dansingowy, którzy zamiast regenerowania sił w pościeli czuli się jeszcze na siłach slowfoxać i tangować...:)****
________________________________
* - nie mam pewności, czy o znanego reżysera i scenarzystę lat 50-tych i 60-tych tu idzie... Musiałby tekstu tego jako nastolatek popełnić, ale skoro to "kuźnia młodych", to kto wie?:) Dodatkiem był synem kolejarza, zatem mógł mieć tych wieści z pierwszej ręki... 
** - której, obawiam się, że nasza pierwsza do pięt nie za bardzo dorasta...
*** - mowa o łazience znajdującej się w każdym wagonie, bo oprócz tego w skład pociągu wchodził wagon...kąpielowy z przedziałami przerobionymi na kabiny natryskowe, które "cieszyły się codziennie niesłychanym powodzeniem o zmierzchu, po powrocie zmordowanych, spoconych i zabrudzonych smarami turystów ze śnieżnych zboczy i szczytów".
**** - Od 1935 roku kursował dodatkowy, jeszcze bardziej ekskluzywny pociąg na trasie Jaremcze - Krynica - Zakopane (z którą to ekskluzywnością nie przesadzajmy zanadto, skoro wszystko było na kieszeń średnio zamożnego mieszczaństwa, inteligencji czy oficerów wojskowych), w którym oprócz wymienionych dodatkowo był jeszcze wagon kinowy oraz bodaj dwa salonowe, gdzie swojej pasji się oddawali wieczorami brydżyści, a skład ten zwano "pociągiem relacji Narty-Dancing-Brydż":)

                                                .