O po trzykroć niedoszłem spotkaniu Ichmościów kontradmirała Nelsona i jenerała Bonaparta...IV

    W części tegoż cyklu trzeciej ( I , II , III ) podrwiwałem sobie sam z siebie, że dłużej ja do tego Egiptu płynę, niźli Napolion z Nelsonem, bo Bonapartowi zeszło na wszystko, włącznie z Malty zdobyciem, dni czterdzieści, a kiedym ja sobie z tego dworował, cykl miał już dobrze dwa miesiące... Tyle, że było to w lutym, dobrze jeszcze, że bieżącego choć roku...:((
   Będzie zatem zadosyć już tych sumitacyj i płyńmy do brzegu, bo nam bohaterowie tej opowieści z głodu pomrą na morzu. Ostawiliśmy ich jako Bonapart z Malty odpłynął i się mozolnie ku Egiptowi kwapił, zasię Nelson, zamiarów jego nie znając, naradę zwołał kapitanów swoich, której dla trudności zorganizowania w warunkach morskich ważniejszą widział, niźli pogoń za raportowanemi mu mijanemi paroma francuskiemi fregatami. Poniechawszy onych fregat, ani się domyślał nieborak, że oto się mija z przednią strażą całej francuskiej armady...
   Neptun był łaskaw Nelsonowi nadgrodzić uprzednie liche wiatry i zesłał mu teraz całkiem wydatnych, tandem Brytyjczycy ruszyli ku południowemu wschodowi nader szparko, ani miarkując, że się znów z Francuzami, wielekroć wolniej płynącemi, na morzu rozchodzą. Dodatkiem jeszcze Nelson pchnął przodem szybkiego brygu, by jegoż kapitan się z kosulem brytyjskim w Aleksandrii był spotkał, ostrzegł onego i nakazał wieści zbierać skąd się ich jeno by udało powziąć, tak by, gdy eskadra główna w porcie stanie, mógł się wszystkiego wywiedzieć najświeższego najakuratniej...
   Nelson stanął pod Aleksandrią 28 Iunii o zachodzie i nie nalazłszy w porcie, ni na redzie napolionowej armady, ni najmniejszej wieści o nich, popadł w rozpacz, że zamiary Francuza odczytał błędnie i że ten zatem ani chybi umyślił gdzie lądować na wybrzeżu Palestyny, czy Libanu dzisiejszego. Angielski admirał miał tu z Napoleonem jedną przynajmniej cechę wspólną: podobnie jak Bonaparte nie znosił bezczynności i poczucia bezradności. Popadłszy ze stanu gorączkowej nadziei na dopadnięcie Francuzów pod Aleksandrią w stan głębokiej frustracji i rozczarowania, zdecydował się wypłynąć ku wybrzeżom Lewantu, by tam szukać Napoleona, francuskich okrętów wojennych i transportowców z  wojskiem. Te tymczasem przypłynęły pod Aleksandrię dwadzieścia pięć godzin po odpłynięciu Anglików...
   Napolion, gdy mu doniesiono jak niewiele zbrakło, by się na Nelsona nadział, najpewniej dopiero teraz pomiarkował jak tragiczną by taka być mogła ewentualność... Że oto niczego jeszcze nie dokonawszy, tonie wraz ze swojem wojskiem, statek po statku, wśród okropieństwa rzezi, jakiej by mu brytyjskie mogły uczynić okręty. Oddajmyż znów głos de Bourienne'owi:
   "Bonaparte, jak się można domyślać, pod wrażeniem wieści od francuskiego konsula, postanowił natychmiast lądować. Admirał Brueys przedłożył mu trudy i niebezpieczeństwa z tym związane: stan morza, odległość od brzegu - i to usianego rafami - zapadający zmierzch i zupełna nieznajomość miejsc dogodnych do desantu. Zaklinał go, aby zaczekać na ranek; dowodził, że to tylko dwanaście godzin i że Nelson nie może wrócić z Syrii przez następne kilka dni [wrócił, nie tyle z Syrii, co z myszkowania po całym wschodnim Morzu Śródziemnym, po miesiącu - Wachm.]. Generał słuchał go ze zniecierpliwieniem i w złym humorze. Przerwawszy mu w pewnej chwili, rzekł: "Admirale nie mamy czasu do stracenia, los daje mi tylko trzy dni. Jeśli ich nie wykorzystamy, będziemy zgubieni"
   Ano, cóż było robić... To Bonapart był wodzem, tandem de Brueys słuchać musiał. Poczęto wyładunek, który szedł okrutnie niesporo, bo podejść do brzegu się dla płycizn wpodle plaży Marabout nader licznych nie dało, tandem żołnierzów wsadzano do szalup dobre półtorej mili od brzegu. Zaczym znów tych szalup wszystkich poopuszczano, obsadzono i załadowano, godzin zeszło kilka ładnych, a znów nim się pierwsi Francuzi na brzegu znaleźli, jeszczeć i następnych. Ci, co na lądzie stanęli nareście, najczęściej byli ledwie żywi od morskiej choroby, wyczerpani do cna i po większej części przemoczeni, bo mało która z łodzi się nie wywróciła od fali luboż na mieliznę nie wpadła i jej spychać z niej nie było potrzeby... Bonapart pisał potem w raporcie do Barrasa, że mu tam naówczas dwudziestu ludzi potonęło, aliści znając jak się z prawdą mijał, choćby przy raportowaniu wieleż złota na Malcie narabował, mniemam, że śmiało możem tej cyfry potroić, abo i jeszcze może uwiększyć...
  Takimże to trybem całej armii wysadzano przez dni dwa, ale Napolion tego nie czekał i o świtańcu 2 lipca z pierwszemi pięcioma tysiącami pociągnął na miasto, by je zająć i obsadzić. Nibyż to jeno było mil parę, aliści dla wymęczonych żołnierzy się to okazała okrutna przez mękę droga, a ściślej nawet to i takiej brak, bo tam najpodlejszego nie uświadczył gościńca. Brnęły nieboraki przez piach, a przy tem wszytkie po drodze studnie im Beduini na złość co rychlej zasypali i uprzykrzali życie, jak jeno umięli. Którykolwiek z francuskich żołnierzy ustał z utrudzenia i się od oddziału odłączył, już się z niem nigdy nie złączył, a dopieroż maszerujący w drugim rzucie mięli możność pogrzebać okrutnie storturowane ciała. 
   Dobrnąwszy do Aleksandryi rankiem całego szturmu było ledwo ze trzy godziny, co nie tyle dowodzi słabości obrony, choć i ta w rzeczy samej marną była, co desperacyi Francuzów, której w liście do domu jeden z oficyjerów był opisał: "Powiem wam w sekrecie, że pragnienie było dla naszych żołnierzy głównym motywem zdobycia Aleksandrii. W naszej sytuacji wybór był prosty: albo znajdziemy wodę, albo padniemy".
   Bogiem a prawdą, po dziś dzień mię nurtuje pytanie, czegóż tak prawdziwie Bonapart w tem Egipcie szukał. Powiedzmy sobie szczerze, że opisujemy niczym nie sprowokowaną napaść na neutralny, bardzo daleki od Francji kraj, który jej w niczym nie zagrażał, a którego zdobycie niczego szczególnego jej też nie dawało. W oficjalnie głoszoną potrzebę ratowania ludu egipskiego od jarzma mameluków, Egiptem w imieniu sułtana rządzących, tom nawet jako dziesięcioletnie nie wierzył pacholę. W zamiar zdobycia drogi do Indii dziś już też nie wierzę i co więcej, nie wierzę w to, żeby Napoleon w to wierzył. Czem zaś dłużej o tem myślę, to mniemam, że mu ten Egipt był potrzebnym jako coś w rodzaju Sulejówka dla naszego marszałka Piłsudskiego: gdzie by zażywał może jakich zwycięstw i związanej z tym chwały, ale nie ponosił odpowiedzialności za nic, co się w tem czasie we Francyi by zdarzyło, za to z daleka był od jakichkolwiek możności uczynienia mu przez Dyrektoriat czegokolwiek niemiłego. On zaś za to mógł czekać, aż owi będą słabnąć i słabnąć, poparcia tracąc, by powrócić, tak jak tego uczynił, na to jedynie, by władzy przejąć...
  Póki co, armijej na trzy podzieliwszy korpusy, Napolion pomaszerował mameluków szukać, a Nelson po bezowocnych poszukiwaniach zawrócił na Sycylię, do Syrakuz, dla zaopatrzenia swych okrętów i wypłynąwszy ponownie, dopiero 29 lipca, u brzegów Grecyi powziął pewnych i sprawdzonych wieści, że francuska armada przy Aleksandrii kotwiczy... Aliści o tem, co wynikło z czwartego, tym razem skutecznego, spotkania się floty Nelsona jegomości z armadą francuską, opowiemy w części następnej, da Bóg, tym razem nieodległej...
                                                                  .