Miałżem ja już i za pierwotkiem
tegoż bloga turbacyi, jako dawniejsze me pisanie z onetowego
przenieść przedsięwzięcia, osobliwie zaś te, gdzie ono już
jakiem tematycznem cyklem długim, a którego rozerwanie wartość
całości psowa, przy tem, że rzecz będąc dawniejszym Lectorom
znaną, znuży ich niechybnie, jako za koleją, notę za notą
przeklejał będę... Ano i dla tej to najgłówniej przyczyny części
z nich żem dopotąd nie przenosił, aż wreście, pożyczywszy od
kogo rozumu, żem pomiarkował, że jest i z tej obieży wyjście...
I tak, nota w temże cyklu dzisiejsza, dla porządku rachowania
jedenastą zwana, jest de facto pierwszą nową, już jeno na tem
blogu upublicznioną. Poprzednich zaś dziesięć żem pomiędzy
dawniejsze tutejsze był powtykał insze, gdziem jeno wolnej
dostrzegł był daty, tandem Lectorów nowych, jeśli tego cyklu
ciekawi, a i dawniejszych, jeśli odświeżyć czego zapragną, tutaj
upraszam (I, II, III, IV, V , VI, VII , VIII, IX , X ), luboż podług kategoryj po prawicy uwidocznionych...
Gorliwość - w znaczeniu jakiego nader pilnego starania czy zapału znamy tegoż i dziś. Aliści słówko to znaczyło ongi i zawiść czy zazdrość i w tem znaczeniu go u Lindego znajdziemy : "Musi ją z domu wypędzić, żeby sołtany do gorliwości nie przywieść."
gwar - dzisiejszzego znaczenia się i nie odżegnując, przecie gwar dawniejszy to plotka, pogłoska...
Stoi u Samuela Twardowskiego :"Posłyszawszy z gwarów o jego przyjeździe."
kara - cóż dziś znaczy tłomaczyć nie muszę. Przecie pojmowano tego jako karności i tem znaczeniu tegoż mamy u Krzysztofa Opalińskiego (wojewody poznańskiego, czytelnikom "Potopu" znany jako ten, co pospolite ruszenie poddał Szwedom pod Ujściem), który napominał "W karze każ mieć chłopię.", aleć i była kara wozem dwukołowym i jako tej dwukółki jej rozumie Maciej Miechowita: "Niźli kiedy na woziech albo na karzech", a nawet i wielekroć później słownika swego zbierający Linde, takiego przywołujący zdania: "W czerwonej karze wyjechała zorza". Z pewnością ten wywód jest z łaciny najprostszem spolszczeniem, którego innej drogi, ale też się przecie z łaciny wiodącej, najdzie w dzisiejszem automobilów anglosaskiem nazwaniu...
rozchód - dziś każdemu wiadomem, osobliwie zaś tym, co go nijak z przychodem powiązać nie umieją...:(( Przecie w staropolszczyźnie był rozchód po prostu rozdrożem, dróg rozstajem... I takim go widzimy u xiędza Wujka nawołującego: "Wynidź na ulice i na rozchody miejskie".
rozciąć - byłoż tyle samo, co rozdzielić, podzielić. W kronice swej Kromer pisze: "Papież ziemię pruską na trzy diecezje rozciął."
uczynek - dziś tego jeno jako czynności określenia pojmujemy, dość ogólnej i w szczegóła nie wchodzącej, najczęściej zaś w zbitce z dobrym lub złym, przecie każdemu oczywistem jest, że nie jest to rzecz jaka. Tem zaś czasem dawniej uczynek był tem samem, co wytwór rąk czyich, dzieło czyje... Szymon Budny wylicza: "Bałwany, srebro i złoto, uczynki rąk człowieczych." Aleć byłoż i insze znaczenie, jeno w zbitce z przymiotnikiem "męski" luboż i "mężczyński", bo i tak pisano...
Owóż "uczynek mężczyński" niczem inszem nie będzie jako zbliżeniem miłośnem, spółkowaniem, chędożeniem, choć z niektórych kontekstów wynika, że byłbyż to i popęd... Marcin Siennik, bodaj najwybitniejszy nasz XVI-wieczny botanik i tłumacz dzieł medycznych i przyrodniczych twierdzi, że "pokrzywa uwarzona w winie, pobudza i umacnia uczynek męski ku żenie", a i Linde podobnie się zdaje uczynku rozumieć, pisząc: "Wszelakie jajca pobudzają mężczyński uczynek":)
Niech Ci Pan Bóg w dzieciach wynagrodzi za zmianę kolorów, zdarzało się, że porzucałam czytanie z powodu zmęczenia wzroku
OdpowiedzUsuńMoże ugódźmyż się na wnuki?:))
UsuńKłaniam nisko:)
ależ tu zmiany! chyba wszyscy docenimy, że na lepsze :) opowieści wszystkie przeczytałam pilnie, komentować nie będę tylko pozdrowienia zostawiam i życzenia słonecznego weekendu :)
OdpowiedzUsuńPowiedzmy, że prawie wszyscy...:) Ale wiem, że wszytkim człek nie dogodzi... Bóg Zapłać za dobre słowo:)
UsuńKłaniam nisko:)
Klik dobry:)
OdpowiedzUsuńPowinni jeszcze dodawać słowo "dobry" przed "mężczyńskim uczynkiem".
Pozdrawiam serdecznie.
No ale to przecie by pleonazm był!:)
UsuńKłaniam nisko:)
Musiało coś w tym być, skoro nawet kaznodzieja Elekt Owaniszewski w dziele o dziwacznym dzisiaj tytule 'Głos synogarlicy na pustyni świata tego jęczącey, to iest nabożne duszy chrześcianskiey rozmyślania, do Pan Boga, Oblubieńca Wiecznego wzdychania y w chrześciańskiey doskonałości ćwiczenia' wspomina przy omawianiu grzechów przeciwko szóstemu przykazaniu, że 'miłosierny uczynek zachodzi wtenczas, gdy samka ponad wyraz szpetna była'.
OdpowiedzUsuńPozdrawiam
Jeno, że chybaś przepomniał, Vulpianie, że to schyzmatyk i rzeczonej publikacyi był popełnił już niejako "na wyjściu" z Kościoła rzymskiego, ergo do dziś to spory budzi wśród badaczy, azali nie byłyż jego tezy jawną już drwiną z dotychczasowych współbraci w wierze...:) Zważ, że już współcześny Owaniszewskiemu Jan Absynt Stultetus oskarżał go o to w swoim "Cebrzyku łez niebieskich wylanych na odstępstwo zdradne smoły piekielnej y mąk czyśćcowych godne", a wtóruje mu o dwa wieki późniejszy Maurice Chétif w swoich "Réflexions sur la question les matières fécales dans l'intestin"!
UsuńNie od rzeczy będzie też wspomnieć dzieło życia najważniejszego chyba badacza sekty owanistów, doktora Ripulescu, który w swoich "O contribuție la evoluția conceptului de auto-abuz în cursul istoriei din antichitate pana in timpurile moderne. Testul de sinteză analitică." (Bladadupa 1928) twierdzi, że tak Elekt jak i jego następcy bladego nie mieli o porządnych uczynkach pojęcia...
Kłaniam nisko:)
O tym samym doktorze mówimy? Dr Mihai Ripulescu, znany głównie z pracy 'Unele aspecte ale vieții monahale în nordul Basarabiei, cu un accent special pe owaniană erezie'? Jeśli tak, to do jego dorobku naukowego dotyczącego działalności owanistów na terenie dzisiejszej Rumunii podobno niczego już dodać się nie da.
OdpowiedzUsuńPozdrawiam
Onże sam! Aczkolwiek możem zbłądził pracę spominaną dziełem życia zwąc, bo wielekroć więcej znanym jest za sprawą niejakiego skandalu, któy insza jego wywołała praca "Impactul științei sectei owanista Basarabiei soluția la problema buruienilor în căldura de castraveți în Transilvania frățească", o wpływach wierzeń owanistów na niektóre aspekty życia społecznego w Siedmiogrodzie, co wielce gwałtownej obudziło reakcji części nacjonalistycznie zorientowanego społeczeństwa węgierskiego i pracy polemicznej grupy historyków pod red.prof Miklosa Gazembera "Kifelé Erdély! Baszd meg, hülye disznók és hagyja békében az uborka!"...
UsuńKłaniam nisko:)
Ale przecież nawet w tej pracy zbiorowej można było rozróżnić poglądy mniej lub bardziej skrajne. Nie można już chyba było pójść dalej niż dr Imre Hadonászik ze swoim płomiennym 'Owanistes török kémek?' tonowany przez znacznie spokojniejsze wypowiedzi doc. Levenyi Feketemacska. Praca ta wywołała natychmiastowy odzew w postaci artykułu dr. Mehmeta Serseri z Uniwersytetu Ludowego w Ankarze zatytułowanego 'Türkler her şeyi öğretti'. Ze względu na ogrom materiału nie podejmuję się dalszej dyskusji.
UsuńPozdrawiam
Hmmm... A zdałoby się, że przypisywanie owanistom tureckich sympatyj to już jest absurd nad absurdami, a tu proszę: uderz w stół, a nożyce się odezwą...:) Prawda jednak, że na morza niezmierzone wpływamy, tandem lepiej będzie nam się na wiedzy zdobytej zatrzymać:)
UsuńKłaniam nisko:)
Co wyraz, to inna historia. I bydło kiedyś lepsze konotacje miało, i dziewka jeszcze u Kochanowskiego obraźliwa nie była
OdpowiedzUsuńnotaria
Temuż i ja tu nie zwykłem niewiast kobietami zwać, by obrazy uniknąć...:)
UsuńKłaniam nisko:)
Na Lubelszczyźnie do dziś używa się czasownika zładować, naładować, ładować. Musiałem na początku miewać dziwna minę, bo jako żywo temat rozmowy nic wspólnego z ładowaniem czegokolwiek nie miał. Raczej chodziło o reperowanie naprawianie, albo robienie porządku, wręcz sprzątanie. Wreszcie mnie olśniło - toż to chodziło o "robienie ładu" - ładzenie, uładzenie, naładzenie, zładzenie. Tu po prostu ładowanie. :D
OdpowiedzUsuńBóg Zapłać Waszmości za to świadectwo, jakże cennem będące dowodem, że słowa stare żyją nadal, choć może w formie cokolwiek zmienionej...:)
UsuńKłaniam nisko:)